نقد و ارزيابي ايده دانشگاه جامعه‌محور در ايران از ديدگاه خبرگان علمي

Criticism and Evaluation of the Idea of Community-based University in Iran:The Viewpoint of Scientific Experts

پژوهش حاضر با هدف نقد و ارزيابي دانشگاه جامعه‌محور در نظام آموزش عالي ايران اجرا شد. بدين‌منظور، به‌طور هم‌زمان از روش مطالعه اسنادي و مصاحبه با متخصصان استفاده شد. ميدان پژوهش شامل مهم‌ترين متون اسنادي درباره وضعيت دانشگاه جامعه‌محور در ايران و مصاحبه با صاحب‌نظران آموزش عالي بود. نمونه‌گيري به روش هدفمند بوده و از پانزده سند علمي به‌عنوان نمونه نوشتاري استفاده شد. همچنين با دوازده نفر از متخصصان آموزش عالي، مصاحبه‌اي به روش هدفمند و از نوع گلوله‌برفي انجام گرفت. براي تحليل داده‌ها از روش تحليل مضامين استفاده شد. سپس مضامين استخراج شده در سه سطح، گفتمان اول، گروه موافقان (برون‌گرا)؛ گفتمان دوم، گروه مخالفان (درون‌گرا) و گفتمان سوم، گروه موافقان مشروط، دسته‌بندي و ارائه شد. ارزيابي‌هاي خبرگان نشان مي‌دهد كه وضعيت دانشگاه جامعه‌محور متأثر از مداخلات بيروني بوده و بيشتر مشكلات مربوط به تحقق نيافتن دانشگاه جامعه‌محور در ايران به ريشه‌هاي تاريخي، سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي برمي­گردد. همچنين، الگوي مفهومي دانشگاه جامعه‌محور در ايران با يازده مؤلفه اصلي (تناسب با بافتارايران، مسئوليت‌پذيري، ارتباط و تعامل، توسعه عدالت، توسعه دانش-آموزش و پژوهش، اقتصاد و فناوري، فرهنگ دانشگاهي، استقلال دانشگاهي، رهبري و مديريت، توانمندسازي و توسعه پايدار) طراحي شد. ارزيابي خبرگان بيانگر اين است كه در مؤلفه‌هاي يازده‌گانه وضعيت مطلوب نبوده است.

The purpose of this study is to criticize and evaluate the role of community-oriented university in the Iranian higher education system which has been conducted with the help of documentary study and interviewing experts simultaneously which has consisted of the most essential written texts about the conditions of community-oriented university in Iran and interviewing higher education experts has done as well. A purposeful random sampling based on qualitative research strategies has done and fifteen scientific documents were used as written samplings and interviewing twelve experts of higher education by means of a purposeful method of snowball was used as well. The collected data was analyzed through discourse analysis which divided into three categories: the first discourse (agreement), the second one (opposition) and the third one (contingent). The results of the study indicated that the status of community-oriented university influenced by the power of political groups with respect to historical, political, social, economic and cultural aspects and also most of the problems of non-realization of community-oriented university in Iran are based on eleven main components of being fit into Iranian context, responsibility, communication and interaction, development of justice, academic culture, economics and technology, university culture, university independence, leadership and management, empowerment and sustainable development were designed. Finally, the experts' assessment indicated that because of shortage of necessary background in these eleven components, the status of community-oriented university was not in a desirable situation.