سلاح يا تسكين: سايبراتنوگرافي خنده سياسي در انتخابات رياست جمهوري سال 1396

Relief or Weapon: The Cyber-Ethnography of Political Humor in Presidential Election in 2017

با توجه به اين كه شوخي سياسي يكي از قالب‌هاي رايج ارتباطي در ايام حساس انتخابات رياست رياست جمهوري سال 1396 بود، اين پژوهش به اين سوال پرداخته است كه چگونه در سياسي‌ترين زمان ممكن از شوخي سياسي بهره گرفته شده است. بدين منظور دو گروه تلگرامي با گرايشات مفرط اصلاح‌طلبي و اصول‌گرايي انتخاب شد و بيش از 7000 پيام از اين دو گروه در بازه‌ي زماني يك ماه قبل از انتخابات با روش سايبراتنوگرافي مورد تحليل گرفت. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه شوخي در مقام سلاح در نبرد نشانه‌شناختي عليه گروه رقيب و حفظ فاصله شناختي از ايشان استفاده شد و در مقام تسكين به عنوان ابزاري براي كاهش فشارها و اضطراب‌هاي سياسي و افزايش همدلي با خودي‌ها مورد استفاد قرار گرفت. اما تفاوت عمده در بين دو گروه، استفاده از شوخي مقاومت (استهزاي شرايط بد) توسط گروه اصلاح‌طلب بود. همچنين جريان يافتن ارتباطات سياسي در بستر شبكه‌هاي اجتماعي مجازي، از يك سو موجب متناسب‌سازي اين بستر با شرايط زباني و فرهنگي مخاطبان و از سوي ديگر، باعث تغيير منطق امر سياسي بواسطه ويژگي‌هاي ذاتي اين رسانه شده است. در واقع، در اين بستر نوظهور شاهد اختلاط و درهم‌رفتگي فضاها (سياسي و غيرسياسي، شخصي و غيرشخصي، شادي و غم و ...) هستيم.

Regarding that political humor was one of most prevalent communicative themes during the presidential election in 2017, this research aims to answer this question that how political humor is used in most politicized period of time. So we chose two virtual communities in Telegram messenger including extreme advocates of two main political parties and analyzed more than 7000 massages of these groups during 30 days up to presidential election in 2017, using the Cyber-Ethnographic method. We have found that humor is utilized in two ways: as a weapon (in semiotic battle and keeping up cognitive distance against opponents) and as a relief (for reducing anxiety and nervous pressure and growing sympathy with insiders). But the main distinction between these groups was implementing Survival humor (laughing at misery) by the reformist one. Also these communicative departure to virtual space has caused changes both in Telegram as a medium (customization based on recipient’s lingual and cultural context) and in logic of politics (because of inherent characteristics of this medium). In fact, we are witness of blending areas (political and nonpolitical, personal and impersonal, sadness and happiness and …).