تأثير محلول پاشي روي بر صفات فيزيولوژيك و عملكرد دانه سويا در شرايط رژيم هاي مختلف آبياري

Influence of foliar zinc application on yield and physiological traits of soybean under different irrigation regimes

به‌منظور بررسي اثر تنش كمبود آب و محلول‌پاشي روي، بر برخي صفات فيزيولوژيك و عملكرد دانه سويا آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 1389 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس انجام گرفت. عامل ‌اصلي شامل رژيم‌هاي آبياري در سه سطح (بدون تنش، تنش در مرحله رشد رويشي، تنش از مرحله گل‌دهي تا 10 درصد غلاف‌بندي) و عامل فرعي حاصل از تركيب دو عامل رقم با دو سطح (L17 و كلارك63) و عامل محلول‌پاشي، در سه سطح (بدون محلول‌پاشي، محلول‌پاشي آب خالص و محلول‌پاشي سولفات روي (5 در هزار)) بود. با اعمال تنش كم‌آبي عملكرد دانه به‌طور معني‌داري كاهش يافت. با اعمال تنش كم‌آبي ميزان Fv/Fm، محتواي كلروفيل و پروتئين محلول برگ هر دو رقم كاهش اما هيدرات‌هاي كربن محلول، پرولين و فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان آن‌ها افزايش يافت. كاربرد عنصر روي سبب افزايش معني‌داري در عملكرد دانه، ميزان كلروفيل، نسبت Fv/Fm، محتواي پروتئين محلول برگ و فعاليت آنزيم سوپراكسيد ديسموتاز هر دو رقم شد، اما مقدار كربوهيدرات‌هاي محلول، پرولين و فعاليت آنزيم كاتالاز و پراكسيداز آن‌ها كاهش يافت. به‌طور كلي محلول‌پاشي روي توانست اثرات منفي ناشي از تنش اكسيداتيو حاصله از كمبود آب را كاهش دهد و شرايط رشد را براي گياه سويا بهبود بخشد.

In order to study the effect of irrigation regimes and zinc foliar application on some physiological traits and yield of soybean, an experiment conducted in 2009 at Faculty of Agriculture of Tarbiat Modares University as randomized complete block design arrangement in split factorial with three replications. Main factor was irrigation regimes containing three levels (non stress, water deficit stress in vegetative growth stage and water deficit stress from flowering stage to 10 percent pod set) and subordinate factor was a factorial combination of foliar zinc application containing three levels (non foliar application, water foliar application and zinc sulfate (5000 ppm)) foliar application and cultivars containing two levels (L17 and Clarck 63). Water deficit stress significantly decreased the grain yield. Water deficit stress decreased further Fv/Fm, chlorophyll and soluble protein content in leaves of cultivars, but increased soluble carbohydrates, proline content and antioxidant enzymes activity. Zinc sulfate foliar application increased Fv/Fm, chlorophyll content, soluble protein content in leaves and superoxide dismutase activity in both cultivars, but decreased soluble carbohydrates, proline content, catalase and peroxidase activities. In general, foliar application of zinc decreased harmful effects of oxidative stress due to water deficit stress and improved growth conditions for soybean plants.