پديد آورندگان :
جمشيدي مقدم، مهدي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات كشاورزي ديم كشور (معاونت سرارود)، كرمانشاه، ايران , پورداد، سعيد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات كشاورزي ديم كشور (معاونت سرارود)، كرمانشاه، ايران
كليدواژه :
پايداري , تجزيه رگرسيون , نمودار دوبعدي (ژنوتيپ + ژنوتيپ × محيط) , گلرنگ , مناطق سرد
چكيده فارسي :
به‌منظور تجزيه اثرات متقابل ژنوتيپ × محيط براي صفات عملكرد و مقدار روغن دانه گلرنگ، آزمايش چندمحيطي با 15 ژنوتيپ (شامل 8 لاين اصلاحي، 6 رقم و يك شاهد) براي سه زمان كشت (پاييزه، انتظاري و بهاره) در چهار ايستگاه تحقيقات كشاورزي ديم شامل كرمانشاه، مراغه، كردستان و زنجان (در مجموع 21 محيط) طي سال‌هاي زراعي 92-1390 انجام شد. از دو مدل رگرسيوني-عملكرد و نمودار دوبعدي (ژنوتيپ + ژنوتيپ×محيط) استفاده شد. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه عامل‌هاي ژنوتيپ، محيط و اثر متقابل آنها براي دو صفت در سطح 1% معني‌دار است. سهم ژنوتيپ، محيط و اثر متقابل آنها براي عملكرد به‌ترتيب 5، 62 و 24 و مقدار روغن 25، 45 و 22 درصد از تغييرات كل بود. با تجزيه رگرسيوني اختلاف معني‌داري بين اجزاي رگرسيون دو صفت مشاهده شد. بيشترين شاخص رگرسيون-عملكرد به ژنوتيپ‌هاي G5، G1 و G6 و رگرسيون-روغن به G5، G3 و G11 تعلق داشت. نمايش چندضلعي نمودار دوبعدي براي دو صفت سه گروه محيطي شناسايي كرد. دو محيط از مراغه براي عملكرد دانه، شش محيط كردستان براي ميزان روغن، محيط‌هاي مطلوب بودند. بر اساس نمودار دوبعدي، ژنوتيپ‌هاي G10 و G5 براي عملكرد و پايداري و G11، G4 و G5 براي روغن و پايداري، برتر بودند. ضريب همبستگي، با رتبه بالايي بين مدل‌‌هاي رگرسيون و نمودار دوبعدي (ژنوتيپ + ژنوتيپ×محيط) در دو صفت به‌دست آمد. بر اساس نتايج حاصل از دو مدل تجزيه پايداري، ژنوتيپ G5 (رقم پديده) از لحاظ عملكرد و ميزان روغن، رقم برتر و پايداري شناخته شد كه مي‌توان آن را براي همه محيط‌هاي ديم توصيه كرد
چكيده لاتين :
To analyze genotype × environment interactions (GEI) on yield and seed oil content of 15 safflower genotypes (including 8 breeding lines, 6 cultivars and one landrace), multi-environment trials were conducted in three sowing times (fall, entezari and spring) at four dryland agricultural research stations including Kermanshah, Maragheh, Kurdistan and Zanjan (totally 21 environments) during 2011-2013. The two models combined index (regression analysis + yield) and GGE biplot were used for stability analysis. The combined ANOVA revealed that genotype, environment, and GEI were highly significant for the two traits (P < 0.01). The sum of squares of genotype, environment, and GEI were accounted 5, 62 and 24% for yield, and 25, 45 and 22% for oil content.The result of regression analysis indicated that the regression components were significant in both traits. According to combined index, G5, G1, and G6 for yield, and G5, G3 and G4 for oil content were superior genotypes. The polygon view of the GGE biplot showed that all test environments were divided into 3 environmental groups for both traits. Two environments of Maragheh for yield and six environments of Kurdistan for oil content were favorable. Based on GGE biplot, G10 and G5 for yield and G11, G4 and G5 for oil content had a high combination of yield (or oil content) and stability. High rank correlation coefficients were obtained between regression and GGE biplot models in both traits. Based on the results of two models, G5 (Padideh) is superior in terms of yield and oil content and is recommended for all rainfed environments.
