زمين شيمي فلزات سنگين در چشمه هاي شور استان خوزستان به منظور رديابي پتانسيل آلايندگي منابع آب استان خوزستان و خليج فارس

Geochemistry of heavy metals in brine springs of Khouzestan province: Tracing of pollution potential of water resources and Persian Gulf

در اين مطالعه ويژگي هاي زمين شيمي فلزات سنگين در آب خروجي تعداد 16 چشمه شور عمده استان خوزستان شامل چشمه پير موسي، چشمه هاي دوگانه گره بردي، چشمه هاي سه گانه قلعه مدرسه، بتوند، كوه زر، عقيلي، كوه سالن هفت تنان)، قاسم آباد، ايسپره، گرو، دوبلوطان و چشمه هاي منطقه رامشير مورد ارزيابي قرار گرفتند. عمده چشمه هاي مورد بررسي پس از ورود به كارون در نهايت به خليج فارس تخليه مي شوند. بررسي ها نشان مي دهد به استثناء چشمه هاي منطقه رامشير و چشمه گرو كه به ترتيب در سازندهاي ميشان و آسماري رخنمون دارند، مظهر كليه چشمه هاي شور استان خوزستان در سازند تبخيري گچساران واقع شده است. حداكثر دبي اين چشمه ها از كمينه L / Sec2 (چشمه هاي رامشير و قلعه مدرسه) تا بيشينه 330 L / Sec (چشمه گرو) متغير مي باشد. در اين مطالعه پراكنش فلزات سنگين توسط روش ICP - OES تعيين و مورد بررسي قرار گرفت. بررسي پراكنش فلزات سنگين نظير Fe ،Pb ،Cr ،Cd ،As ،Hg و Ni در آب خروجي چشمه هاي مورد مطالعه و مقايسه آن با استانداردهاي سازمان بهداشت جهاني (WHO) و مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران نشان ميدهد فلزاتي نظير جيوه، آرسنيك و سرب در برخي از چشمه ها داراي مقادير چندين برابر استاندارد مي باشند. همچنين به طور مهم چشمه هاي منطقه رامشير درجات متغيري از غني شدگي كادميوم را نشان مي دهند. ميزان شاخص فلزي براي آب چشمه هاي مورد مطالعه بسيار بيشتر از واحد يك (تا 124/17 ؛ چشمه رامشير) مي باشد. علاوه بر اين چشمه هايي كه از لحاظ مكاني به هم نزديك مي باشند معمولا نشان دهنده تغييرات شاخص فلزي نزديك به هم مي باشند. با توجه به محتواي فلزي قابل توجه آب خروجي چشمه هاي مورد مطالعه و اثرات احتمالي نامطلوب زيست محيطي بويژه بر كيفيت و اكوسيستم منابع آبي، لزوم توجه و رسيدگي به اين منابع آلاينده ضروري به نظر مي رسد.

In this study, the geochemistry of heavy metals in the discharged waters of 16 brine springs, namely Pirmusa, dual springs of Gare-bardi, triple springs of Ghale-Madreseh, Batvand, Kuhzar, Aghili, Keh-e-Salen (Hafttanan), Ghasemabad, Ispareh, Garu, Dobalutan and Ramshir were evaluated. Most of the studied springs are discharged first in Karun river and finally to Persian Gulf. The assessments show that except for Ramshir and Garu spines cropping out in Mishan and Asmari Formations, respectively most of other brine springs are located in the evaporative Ghachsaran Formation. The maximum discharge ranges between 2 Lit/Sec (Ramshir and Ghale-Madreseh springs) and 330 Lit/Sec (Garu spring). The assessment of heavy metals dispersion and comparing with the standards of World Health Organization (WHO) and institute of standards and industrial research of Iran reveal that metals such as Hg, As and Pb are exceed than standards. Highlightly, Ramshir springs show variable degree of Cd enrichment. In the studied springs, the metal index is more than 1. Also, springs with close localities show the same variation range of metal index. Considering, the notable concentration of heavy metal in the studied brine springs and potential of undesirable environmental effects especially on quality and water resources ecosystem, attention and consideration of these springs seem to be necessary.