تأثير رودخانه هيرمند و فراه رود بر امنيت اقتصادي منطقه مرزي نهبندان

Impact of Hirmand and Farahrood Rivers on Economic Security of Nehbandan Border Area

در عصر كنوني منشأ بسياري از درگيري‌ها و منازعات منطقه‌اي ميان دولت‌هايي است كه حوضه‌هاي آبريز مشترك دارند. پيدايش و شكل‌گيري آبراهه‌هاي طبيعي كه همان رودخانه‌ها هستند، متأثر از عوامل مختلفي هستند؛ همچون شرايط آب و هوايي، زمين‌شناسي، عوامل انساني و جغرافيايي است. رودخانه‌هاي با حوزه‌هاي مشترك مرزي آثار محسوسي بر روابط دو كشور به‌ويژه مسائل سياسي و امنيتي آن‌ها مي‌تواند بگذارد. حوضه‌هاي رودخانه‌اي مشترك به‌خصوص در مناطق خشك و نيمه‌خشك ايران طي چند سال اخير با كاهش چشمگير مواجه بوده و تأثيراتي در ابعاد مختلف بر مناطق مرزي كشور داشته است. رودخانه هيرمند و فراه رود نيز از اين قاعده مستثني نبوده و مشكل كمبود آب باعث بروز تغيير اوضاع اقتصادي در شهرستان مرزي نهبندان شده است. هدف تحقيق حاضر بررسي تأثير رودخانه هيرمند و فراه رود بر امنيت اقتصادي مناطق شرقي ايران در شهرستان نهبندان است. روش تحقيق توصيفي - پيمايشي و از دو شيوه كتابخانه‌اي و ميداني براي جمع­ آوري اطلاعات استفاده‌شده است. جامعه آماري تحقيق دو شهر بندان، شوسف و هنگ مرزي نهبندان به تعداد 12522 نفر مي‌باشد. با توجه به حجم جامعه آماري با استفاده از فرمول كوكران حجم نمونه 373 نفر برآورد گرديد كه نمونه‌گيري بر اساس تصادفي طبقه‌اي در ميان جامعه آماري انجام شد. روايي گويه‌ها در پرسشنامه توسط متخصصان مورد تائيد قرار گرفت، پايايي پرسشنامه نيز با روش آلفاي كرونباخ سنجيده شد كه عدد 0/838 به دست آمد كه نشان‌دهنده پايايي بالاي پرسشنامه مي‌باشد. داده‌هاي گرداوري شده با استفاده از نرم‌افزار Spss مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. نتايج ارزيابي اثرات كاهش آب رودخانه بر مؤلفه اقتصادي با استفاده از تحليل عاملي تائيدي نشان داد كه مؤلفه رفاه اقتصادي (0/856)؛ مؤلفه آسيب‌پذيري خانوار (0/834)؛ مؤلفه كشاورزي (0/908)؛ مؤلفه اشتغال و كارآفريني (0/849)؛ مؤلفه مهاجرت (0/780)؛ مؤلفه سرمايه‌گذاري (0/790)؛ مؤلفه بهره‌وري (0/775) و مؤلفه احساس امنيت (0/783) و در مجموع بيشترين تأثير را در امنيت اقتصادي دارند.

In the present era, many regional conflicts and conflicts are the source of governments that have common watersheds. The formation and formation of natural waterways, which are the rivers, are influenced by various factors such as climatic conditions, geology, human and geographical factors. The rivers with the common border areas can have tangible effects on the relations of the two countries, especially on political and security issues. Common river basins, especially in arid and semi-arid regions of Iran, have been drastically reduced in recent years and have had various effects on the border areas of the country. Hirmand and Farahrud are not exceptions to this rule and the problem of water scarcity has caused economic changes in the border town of Nehbandan. The purpose of this study was to investigate the effect of Hirmand and Farahrood River on economic security of eastern regions of Iran in Nehbandan. The research method is descriptive-survey and two library and field methods have been used for data collection. The statistical population of the research is 12522 people in two cities of Bandan, Shoussef and Hong Border. According to the size of the statistical population, the sample size was 373 using Cochran formula. Sampling was done by stratified random sampling. The validity of the items in the questionnaire was confirmed by experts, and the reliability of the questionnaire was measured by Cronbach's alpha, which was 0.838, indicating high reliability of the questionnaire. The collected data were analyzed using SPSS software. The results of evaluating the effects of river water depletion on economic component using confirmatory factor analysis showed that economic welfare (0.856); household vulnerability (0.834); agricultural (0.908); employment and entrepreneurship (849). 0. Migration component (0.780); Investment component (0.790); Productivity component (0.775) and Feelings of security component (0.783) and overall have the greatest impact on economic security.