تاريخ‌ مندي تعريف فقهي «داميه» و «متلاحمه» با تكيه بر علم پزشكي

The Historicity of the Jurisprudential Definion of Damie and Motalaheme Based on Medical Sciences

فقيهان اماميه، «داميه» را جراحتي دانسته‌اند كه به مقدار اندك، گوشت را پاره مي‌كند؛ درحالي‌كه «متلاحمه» را به پارگي عميق گوشت توصيف كرده‌اند. بر اين پايه، علي‌رغم يكساني بستر تحقق دو جراحت فوق، فزوني عمق متلاحمه نسبت به داميه، وجه تمايز آن‌ها محسوب مي‌شود. اين تمايز، در بند «ب» و «پ» ماده‌ي 709 قانون مجازات اسلامي نيز، به رسميت شناخته شده است. وانگهي، آنچه موجب تصريح فقيهان بر دخالت عنصر «پارگي گوشت» در تعريف داميه شده، تلقي تاريخ‌مند آنان از آناتومي موضع تحقق آن بوده است؛ زيرا ايشان لازمه‌ي خون‌ريزي را كه مفاد اصلي اصطلاح داميه است، پارگي گوشت مي‌دانستند و از اين زاويه، به موضوعيت‌داشتن آن در تعريف پيش‌گفته پايبند شده‌اند. اين چگونگي درحالي رخ داده كه امروزه به‌مدد علم آناتومي ثابت شده براي تحقق خون‌ريزي، ضرورتي به پارگي گوشت يا بافت عضلاني نيست و اين امر مي‌تواند صرفاً، با شكافته‌شدن لايه‌هاي درم و هيپودرم پوست نيز تحقق يابد. چنين داده‌اي فرضيه‌ي تاريخ‌مندي تعاريف فقهي اين دو جراحت را تقويت مي‌كند. در اين نوشتار، با توصيف و تحليل داده‌هاي حاصل از مطالعه‌ي كتابخانه‌اي، اين فرضيه به اثبات مي‌رسد و در نهايت، تعاريف ارائه‌شده‌ي فقها از داميه و متلاحمه، از پيرايه‌هاي تاريخ‌مند موجود در آن‌ها، پيراسته مي‌شود.

Imamate jurisprudents, consider Damie as a little rupture in the flesh while Motalaheme is a deep one. Hence, the place of the two injuries is the same but the depth of the rupture in Motalaheme makes the difference. This difference has been identified in Clause “b” and “p” of article 709 of the Islamic Punishment law. Furthermore, their historical understanding of the anatomy of this injury led to the concept of rapture in the flesh because they believe in order for the bleeding which is constituent of Damie, rupture in the flesh is necessary. However, contemporary anatomy explains that rupture in the flesh is not necessary for bleeding. Bleeding can occur through derma and hypoderm of the skin. This analysis adds on the hypothesis of the historicity of their definitions of the two injuries. With a descriptive-analytic approach and library study, we prove this hypothesis and make modification of their definitions on Damie and Motalaheme.