مبادله سياست گذاري بين ماليات مستقيم و غير مستقيم در ايران: رهيافت رگرسيون آستانه اي خود محرك

The Trade-Off Between Direct and Indirect Taxes in Iran: Self-Exciting (SE)TAR Approach

يكي از مباحث چالش­برانگيز در حوزه سياست­هاي مالياتي، مسئله مبادله سياست­گذاري بين ماليات­هاي مستقيم و غير مستقيم مي­باشد. در اين راستا، مسئله اساسي اين است كه سياست­گذار، سياست­هاي مالياتي خود را معطوف به افزايش ماليات­هاي مستقيم كند يا غير مستقيم؟ بر اين اساس، مطالعه حاضر با استفاده داده­هاي دوره زماني 1396-1350 و الگوي رگرسيون آستانه­اي خود محرك (SETAR) به بررسي مبادله سياست­گذاري بين ماليات­هاي مستقيم و غير مستقيم در ايران مي­پردازد. بر اساس يافته­هاي اين تحقيق، ماليات­هاي مستقيم و غير مستقيم در قالب يك ساختار 3 رژيمي بر رشد اقتصادي ايران طي دوره تحت بررسي اثرگذاشته­اند. در رژيم اول (سال­هايي كه نرخ رشد اقتصادي كمتر از 41/6- درصد بوده است)، اثر ماليات­هاي مستقيم و غير مستقيم به صورت درصدي از GDP بر رشد اقتصادي به لحاظ آماري معنادار نبوده است. در رژيم دوم (سال­هايي كه نرخ رشد اقتصادي بزرگتر از 41/6- و كوچكتر از 47/9 درصد بوده است)، اين اثرگذاري براي ماليات­هاي غير مستقيم مثبت و معنادار و براي ماليات­هاي مستقيم معنادار نبوده است. نهايتاً و در رژيم سوم (سال­هايي كه نرخ رشد اقتصادي بزرگتر از 47/9 درصد بوده است)، ماليات غير مستقيم به صورت درصدي از GDP اثر مثبت و معنادار و ماليات غير مستقيم به صورت درصدي از GDP اثر منفي و معنادار بر رشد اقتصادي داشته است. بنابراين اين قابل استنباط است كه در دامنه رشد اقتصادي بزرگتر از 41/6- درصد، مي­توان يك مبادله سياست­گذاري در جهت افزايش ماليات­هاي غير مستقيم نسبت به ماليات­­هاي مستقيم متصور شد، به نحوي كه بر رشد اقتصادي اثر مثبتي داشته باشد.

One of the most challenging issues in tax policy debates is the trade-off between direct and indirect taxes. The main question is that should policy-maker focus on increasing direct taxes or indirect taxes? Accordingly, this paper investigates the issue of trade-off between direct and indirect taxes using a self- exciting threshold autoregressive (SETAR) model in Iran for the period 1971-2017. The findings showed direct and indirect taxes had affected on economic growth in a tree-regime structure. In the first regime (years that economic growth is less than -6.41%), the effect of direct and indirect taxes (% GDP) on economic growth was not significant. In the second regime (years that economic growth is greater than -6.41% and less than 9.47%), this effect was positive and significant for indirect taxes and insignificant for direct taxes. Finally, in the third regime (years that the economic growth is greater than 9.47%), direct and indirect taxation (% GDP) has had a significant negative and significant positive effect on economic growth, respectively. Therefore, it can be inferred that in the range of economic growth greater than -6.41%, a trade-off can be assumed to increase indirect taxes rather than direct taxes, so that has a positive effect on economic growth.