كليدواژه :
نظريه بازي ها , تقاضاهاي ناسازگار , تئوري ورشكستگي , تنانت و زاينده رود
چكيده فارسي :
حل تقابل آب و تخصيص بهينه منابع مشترك آب، مهم ترين خدمت نظريه بازي هاي با رويكرد مشاركتي به اقتصاد آب است. حوضه آب ريز زاينده رود مهم ترين حوضه مورد مناقشه در بين چند استان هم جوار در حوضه درجه يك فلات مركزي ايران است. هدف اين پژوهش استفاده از نظريه بازي هاي با كاربرد رويكرد ورشستگي (تقاضاهاي ناسازگار) به منظور تخصيص بهينه منابع آب سطحي و زيرزميني در حوضه آب ريز زاينده رود با درنظر گرفتن حق آبه زاينده رود (بخش گردشگري)، لحاظ آب انتقالي به يزد و كاشان و آب منتهي به تالاب گاوخوني در كنار تقاضاي سه بخش شرب، صنعت-معدن و كشاورزي است. به منظور برآورد حق آبه طبيعي رودخانه و بخش گردشگري از روش مونتانا (تنانت) تحت سه سناريوي مختلف تنانت ضعيف، قابل قبول و بهينه در دوره 1361-1395 استفاده شد، كه به ترتيب 7/77، 5/130 و 5/466 ميليون مترمكعب در سال برآورد شد. تيوري تقاضاهاي ناسازگار در سناريوهاي مختلف براي حق آبه زاينده رود (بخش گردشگري) نشان داد در هر سه سناريو بر اساس پنج قانون مختلف در تيوري ورشكستگي شامل قانون نسبي PRO، قانون محدوديت برابر پاداش ها CEA، قانون محدوديت برابر زيان ها CEL، تالمود TAL و قانون ورود تصادفي RA، روش CEA مطلوب ترين روش براي 5 بخش (به جز بخش كشاورزي) بود. به منظور انتخاب روش عادلانه تر، از شاخص ضريب جيني و منحني لورنز استفاده شد كه نشان داد قانون CEA نسبت به ساير روش ها توزيع با نابرابري كمتري را دارد. به اين ترتيب به دليل شكاف فزاينده تقاضاي در حوضه زاينده رود پيشنهاد شد تخصيص آب بر اساس قوانين تيوري ورشكستگي و تقاضاهاي ناسازگار انجام يابد.
چكيده لاتين :
Solving the Water conflict and optimal allocation of common water resources are the most important service of cooperative game theory to water economics. Zayandehrud basin is the most important disputed basin in several neighboring provinces in the first class basin of Iran's central plateau. The purpose of this research is to use the game theory with application of Bankruptcy approach (conflicting claims) in order to optimally allocate surface and underground water resources in the Zayandehrud basin, with regard to Zayandehrud need(tourism sector demand), water transfer to Yazd and Kashan, Gavkhoni wetland water use and demand of three sectors: drinking, mining, and agriculture. In order to estimate the river natural water right (tourism sector demand), the Montana method (tenant) was used under three different scenarios: weak, acceptable and optimal tenant during the period 1963-2017, which was 77.7, 130.5, and 466.5 m3 respectively yearly estimated. The conflicting claims theory in various scenarios for the river water right (tourism sector) showed that in all three proposed scenarios based on five different bankruptcy theory rules, Proportional, Constrained Equal Wards, Constrained Equal Losses, Talmud, Random Arrival, CEA rule was the most desirable method for 5 sectors (except agriculture). In order to choose a more equitable method, the Gini coefficient and the Lorenz curve were used which indicated that CEA rule has less inequality than other rules. Thus, regard to the increasing demand gap in the Zayandehrud Basin, water allocation based on the criteria of bankruptcy theory is proposed.
