عنوان مقاله :
بررسي آناتومي اعصاب مغزي از ديدگاه رازي و ابن سينا و مقايسۀ آن با طب نوين
عنوان به زبان ديگر :
Scrutiny of cranial nerves' anatomy from the perspective of Razi and Ibn Sina comparing to the modern medicine
پديد آورندگان :
شريفيان مطلق، فاطمه دانشگاه شاهد، تهران - دانشكدة پزشكي - گروه طب سنتي , نامدار، حسن دانشگاه شاهد، تهران - دانشكدة پزشكي - گروه طب سنتي
كليدواژه :
اعصاب مغزي , طب سنتي ايران , تاريخ پزشكي , تشريح
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: دستاوردهاي مكاتب پزشكي نوين مانند ساير علوم، با مكاتب گذشته اين علم پيوند دارد. آگاهي از علوم پايه اين مكاتب لازمۀ شناخت صحيح و فهم دقيق آن‌هاست. شناخت آناتومي اعصاب به‌عنوان بخشي از علوم پايه در طب سنتي ايران و نقش آن در ايجاد و درمان بيماري‌ها داراي اهميت زيادي است. در اين پژوهش به بررسي آناتومي اعصاب جمجمه‌اي از ديدگاه رازي و ابن‌سينا و مقايسۀ آن با كتاب آناتومي گري به‌عنوان يكي از كتاب‌هاي مرجع در علم آناتومي، پرداخته شده است.
مواد و روش‌ها: در اين مطالعۀ تطبيقي، به بررسي آناتومي اعصاب مغزي از نظر تعداد و عملكرد آن‌ها در كتب المنصوري في الطب و القانون في الطب، دو اثر مهم دوران تمدن اسلامي و مقايسه آن‌ها با كتاب آناتومي گري پرداخته شده است.
يافته‌ها: از ديدگاه طب نوين از جمله در كتاب آناتومي گري، تعداد اعصاب مغزي دوازده جفت مي‌باشند؛ درحالي‌كه كتب فوق، اين اعصاب را هفت جفت ذكر كرده‌اند. در اين پژوهش مشخص شد زوج‌هاي عصبي ابتدايي و انتهايي مغز از نظر نام‌گذاري و عملكرد تقريباً مشابه با طب نوين هستند. اعصاب بخش مياني مغز درحالي‌كه عملكردي مشابه با عملكرد اعصاب مياني در طب نوين دارند، اما بخش‌هاي مختلفي از يك زوج عصبي ممكن است با بخش‌هايي از چند زوج عصبي در طب نوين مطابقت داشته باشند.
نتيجه‌گيري: نتايج حاصل از پژوهش فوق نشان مي‌دهد از جمله عوامل تفاوت آناتومي اعصاب مغزي از ديدگاه رازي و ابن‌سينا با آناتومي جديد، علاوه بر عدم بيان برخي از شاخه‌هاي عصبي، نام‌گذاري چند شاخه عصبي به‌دليل تقارب رويشگاه، تحت عنوان يك شاخه بوده است؛ اما در بيان عملكرد اين اعصاب، تقريباً به همۀ شاخه‌ها پرداخته شده است. همچنين ابن‌سينا در كتاب قانون به جزئيات بيشتري نسبت به كتاب المنصوري رازي در رابطه با آناتومي اعصاب مغزي اشاره كرده است.
چكيده لاتين :
Background and Purpose: The achievements of modern medical schools are linked to the past schools of this science. Understanding the basic sciences of these schools is essential for accurate understanding of them. Understanding the anatomy of the nerves as a part of these basic sciences in traditional Persian medicine and its role in the occurrence and treatment of the diseases is of great importance. In this study, we scrutinized the anatomy of the cranial nerves from Razi and Ibn Sina's point of view and compared it with Gray's Anatomy.
Methods and Materials: In this comparative study, we reviewed the anatomy of the cerebral nerves in terms of their number and function in Al-Mansouri fi al-Tibb and Al-Qanun fī al- Tibb, two important books of the Islamic civilization, and compared them with the book of Gray's Anatomy.
Results: From the viewpoint of modern medicine including Grey's Anatomy, the number of cranial nerves is twelve pairs, but in the abovementioned books, they are seven pairs. The primary and terminal nerves of the brain are almost similar in terms of naming and function to modern medicine. In the case of the Middle Brain Nerves, while the function of these nerves is similar to modern medicine, but different parts of one nerve may match different parts of several nerve pairs.
Conclusion: The reason for discrepancy with the new anatomy is the difference in the number of cranial nerves which is due to the lack of naming, and naming of some neural branches as one branch due to convergence of exit nerves. However, in describing the function of these nerves, almost all branches have been addressed. Ibn Sina also mentions more detail comparing to Razi's Al-Mansouri book on the cranial nerves.
عنوان نشريه :
طب سنتي اسلام و ايران
