سرآغاز عكاسي در ايران (درآمدي انتقادي بر تاريخ عكاسي ايران در دوره‌ي ناصري)

بايگاني عكس‌هاي دوره‌ي قاجار، يكي از بزرگترين گنجينه‌هاي‌ تصويري تاريخ ايران است. اگر اين بايگاني را همچون يك فضاي بصري متصور شويم، مي‌توان چيستي و چگونگي آن را مورد تحليل انتقادي قرار داد و اگر نام ديدمان را به كليت اين فضاي بصري اطلاق كنيم، مي‌توان پرسيد چه ديدماني، چرا و چگونه در دوره‌ي ناصري صورت‌بندي شده و اين ديدمان چه كاركردي مي‌توانست در گذشته داشته و يا حتي در ادوار بعدي مي‌تواند داشته باشد؟ چنين موضعي در قبال تاريخ عكاسي ايران، مي‌تواند فصلي آغازين و مطالعه‌اي بنيادين در اين حيطه باشد؛ امري كه در تحقيقات انجام شده كم و بيش مورد غفلت قرار گرفته است. تبارشناسي به عنوان يك نظريه-روش تاريخي، راه‌گشاي مناسبي براي اين نوشتار خواهد بود. هدف، ارائه‌ي تحليلي كيفي از تاريخ عكاسي ايران از بدو ورود دوربين عكاسي به اين سرزمين، در دوره‌ي ناصري است. آنچه كه نگارندگان در اين مجال موجه مي‌سازند، اين مهم است كه ديدمان عكاسي در دوره‌ي ناصري به شكلي سياسي، البته با توجه به مفهوم سنتي سياست، صورت‌بندي شده است. البته در اين ميان نبايد ديدمان سياسي-اريانتاليستي را هم از نظر دور داشت؛ موردي كه مي‌تواند كاركرد سياسي، اجتماعي و فرهنگي خود را به نحوي حتي تا به اكنون حفظ كند.