مطالعۀ تاريخي ـ تطبيقي سياستگذاري انتخابات در جمهوري تركيه و جمهوري اسلامي ايران

Historical-Comparative Study on Electoral Policy in Iran and Turkey (After the Islamic Revolution)

يكي از عوامل زيرساختي سياست و ريشه‌اي در دموكراسي، انتخابات و شيوه‌هاي برگزاري آن است. در پژوهش حاضر، به مقولۀ انتخابات در دو كشور ايران و تركيه پرداخته شده است كه عليرغم تفاوت‌هاي ويژه، داراي تشابهات بسياري نيز از جهت استراتژيكي، ديني، تاريخي، فرهنگي و ساختارهاي جمعيتي هستند. بحث در اين رابطه و امكان قياس به اين دليل ميسر مي‌گردد كه از سويي، وزن و اهميت در منطقه و حضور در معادلات منطقه‌اي كشور تركيه در سال‌هاي اخير بيش از پيش آشكار گشته است و از سوي ديگر، همكاري اقتصادي رو به رشد اين كشور با ايران پديدار شده است. همچنين، تلاش هر دو كشور براي اقداماتي كه منجر به دستيابي به دموكراسي، (از دهۀ 80 ميلادي تقريباً همزمان با انقلاب اسلامي در ايران و وقوع كودتا در تركيه) بوده است، مقايسه و تطبيق را سهل‌تر نموده است. در همين راستا با بهره‌گيري از روش تطبيقي ـ تاريخي با رويكرد تحليلي، به بحث و بررسي قوانين و مقرراتي پرداخته شده است كه مرتبط با فرآيند دو انتخابات رياست جمهوري و مجلس نمايندگان است كه اهميت بيشتري نسبت به ساير انتخابات در دو كشور مذكور دارد. در نهايت، با تمركز ويژه در روند انتخابات ايران، تفاوت‌هايي نظير عدم تعديل و اصلاح قانون اساسي، كمرنگ بودن نقش احزاب، پيچيدگي مراحل، تعدد ارگان‌هاي دخيل و مواردي ديگر نتيجه‌گيري شده و تعديلات در قانون اساسي ، اصلاح قوانين مرتبط با انتخابات و تجميع تمام فعاليت‌هاي پيرامون آن در يك سازمان مستقل استنباط شده است.

One of the infrastructural factors of Politics and thematic in democracy is elections and methods of holding it. In the present research, the election procedure has been considered in Iran and Turkey which despite of particular differences have a lot of strategic, religious, historical, and cultural similarities as well as similarities in demographic structures. Turkey’s important position in the region and regional contracts, a growing economic collaboration with Iran and both countries’ efforts towards democracy (since 1980s concurrent with Islamic revolution in Iran and Coup in Turkey) has made comparison and adaptation easier. Therefore, based on a comparative-historical method with analytical approach, regarding that presidential and parliament elections are of high importance in both countries, related regulations and rules involved in this process are examined. Eventually, with a special focus on Iran elections, factors such as the lack of modifications of the constitution, the diminished role of parties, the complexity of the processes, and the multiplicity of bodies involved and some other cases were concluded as well constitutional amendments, electoral laws reform and integration of all related activities in an independent organization were deduced.