بررسي و ارزيابي سيستم هاي آبياري باراني (كلاسيك ثابت و آبفشان غلتان) در برخي مزارع استان هاي اصفهان و همدان

كمبود آب و خشكسالي هاي اخير لزوم توجه بيشتر به افزايش بهره وري آب را بيش از پيش نمايان كرده است. در اين راستا استفاده از سامانه‌هاي آبياري تحت فشار به عنوان گزينه‌اي براي جايگزيني روش‌هاي آبياري سنتي قابل توصيه است. لذا اين تحقيق به منظور بررسي كارايي و عملكرد اين سامانه ها و تعيين بهره وري آب آبياري در مزارع سيب زميني استان هاي همدان و اصفهان به ترتيب 10 و 9 سيستم آبياري باراني كلاسيك ثابت و آبفشان غلتان مورد ارزيابي فني قرارگرفتند و مشخصه‌هاي راندمان پتانسيل چارك پايين، راندمان كاربرد چارك پايين، يكنواختي توزيع و ضريب يكنواختي كريستين سن تعيين شدند. ميانگين مشخصه‌هاي اين پارامترها به ترتيب در مزارع اصفهان به ترتيب 61.5، 58، 66.8 و 75.8 درصد و در همدان به ترتيب 53.9، 44.8، 71.1 و 81.1 درصد بدست آمد. با تعيين حجم آب مصرفي و ميزان عملكرد محصول، ميزان متوسط بهره وري فيزيكي آب در مزارع مورد مطالعه در همدان و اصفهان به ترتيب 6.6 و 6.3 كيلوگرم بر مترمكعب تعيين شد. متوسط حجم آب مصرفي در دو منطقه مورد مطالعه در استان هاي اصفهان و همدان به ترتيب 6745 و 6298 متر مكعب در هكتار بدست آمد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه در اكثر مزارع مورد مطالعه، كم آبياري صورت گرفته است. از مسايل عمده در نتايج اين ارزيابي‌ها مي‌توان به عواملي نظير طراحي نادرست، عدم تطابق ضوابط طراحي با فاز اجرايي، اجراي نامناسب، اطلاعات ناكافي از بهره‌ برداري و نگهداري سامانه و عدم تطابق ميزان آب مصرفي با نياز آبي گياه اشاره نمود. همچنين استفاده هم زمان از تعداد زياد آبپاش و استفاده بيش از يك آبپاش روي لوله فرعي آبياري در سيستم هاي آبياري كلاسيك ثابت، دليل اصلي پايين بودن ضريب يكنواختي و يكنواختي توزيع آب بوده است.