بررسي رويكرد ابن سينا درباب تناسخ با تكيه بر رساله‌ي اضحويه

تناسخ يكي از راهكارهاي توجيه و تبيين مطرح شده در حوزه ي جاودانگي و حيات ابدي است. هرچند در تعريف و تبيين آن وجه نظرهاي مختلفي مطرح شده است اما، ابن سينا هرگونه قائل شدن به حلول نفس در كالبدي غير از كالبد نخستين را به عنوان يك باور تناسخي معرفي مي‌كند.از ديد وي اگرچه اهل تناسخ ممكن است در باب سبب، چگونگي يا نوع كالبدي كه نفس پس از مفارقت، بدان وارد مي شود با هم اختلاف نظرهايي داشته باشند، اما همه‌ي آنها در تمايز قطعي نفس و بدن و وجود پيشيني نفس نسبت به بدن با هم اشتراك دارند. ابن سينا با تفسير خويش از پيوند لزوميه ذاتيه ميان نفس و بدن و حدوث نفس با بدن به دوگونه به نقد آراء اهل تناسخ مي پردازد؛ در نقد اول با پذيرش مقدمات اهل تناسخ نشان مي دهد كه نظريه تناسخ حتي با پيش فرض هاي خويش ناسازگار و توجيه ناپذير است و در نقد دوم بر اساس مباني حكمت مشاء تناسخ را امري محال مي داند . اين جستار تلاش دارد باتكيه بر آثار ابن سينا بويژه «رساله‌ي اضحويه» با رويكرد توصيفي تحليلي از يك سو نگاه خاص ايشان را درباب تناسخ تشريح و تبيين نموده و از سوي ديگر به نحو منسجم انتقادات وي را بر اين ديدگاه بيان دارد