تحليل آشوبي اثرات تغيير اقليم بر خشكي درياچه ي پريشان

Chaotic Analysis of Climate Change on Parishan Lake's Drought

در اين پژوهش از تئوري آشوب براي بررسي اثر تغيير اقليم بر خشكي زيرحوضه ي درياچه ي پريشان استفاده شده است. شاخص SPI و چند شاخص حدي اقليمي اندازه گيري شدند و همچنين متغيرهاي تاثير گذار بر خشكي (بارندگي، تبخير و دما) در نظر گرفته شد. با در نظر گيري متغيرهاي ذكر شده، يك زيرحوضه ي كنترلي (رودخانه ي شاپور) براي مقايسه ي رفتار تراژكتوري ها در فضاي فاز و نوع جاذب ها با تراژكتوري ها در فضاي فاز و نوع جاذب نمودارهاي درياچه ي پريشان در نظر گرفته شد. پس از مقايسه ي رفتار تراژكتوري ها در فضاي فاز اين نتايج حاصل شد كه علاوه بر تغيير اقليم يك عامل درون حوضه اي باعث شدت بخشيدن به خشكي زيرحوضه ي درياچه ي پريشان شده است. همچنين اين عامل بيش از تغيير اقليم بر خشكي درياچه ي پريشان تاثير گذاشته است. مي توان به فعاليت هاي تخريبي از جمله برداشت بيش از اندازه از منابع آبي و تغيير كاربري زمين براي كشاورزي و غيره اشاره كرد. در نتيجه استخراج از منابع آبي در حد مجاز و وفق پذيري با تغييرات اقليمي و همچنين اتخاذ سياست هاي مناسب براي كنترل منابع آبي پريشان در جلوگيري از خشكي درياچه موثر و ضروري مي باشد.

Chaos theory has been applied for analyzing the mechanism of climate change effect on the drought of Parishan Lake. SPI, as well as several extreme climate indices, is measured, and several parameters (precipitation, evaporation, and temperature) affecting the drought are considered. A chaos analysis is finally conducted on them. Under these circumstances, a control basin is considered to investigate the behavior of the trajectories in the phase space under the Parishan sub-basin. The findings indicate that besides climate change impacts, an intra-basin factor has intensified the drought phenomenon. Results reveal that this intra-basin parameter affects the lake's drought more than climate change. Destructive activities, such as the excessive use of underground water resources and conversion of the natural land resources for agricultural use, can be mentioned. Consequently, the control of these parameters (or in other words, permitted abstraction of groundwater and adaptation) is likely to lead to control and mitigate the lake's drought.