مقايسه اثربخشي و ماندگاري سه روش درمان در اختلال اضطراب اجتماعي

مقدمه: درمان شناختي رفتاري، به عنوان درمان انتخابي اختلال اضطراب اجتماعي، ضمن حمايت هاي فزاينده، با نوساناتي نيز همراه بوده است. بر اين اساس، هدف تحقيق حاضر، تعيين و مقايسه اثربخشي و ماندگاري سه الگوي درمان شناختي رفتاري مبتني بر »مواجهه با خود «، »مواجهه با موقعيت « و »مواجهه با خود موقعيت « در درمان اين اختلال است. روش: در تحقيق شبه تجربي حاضر، 24 آزمودني مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعي براساس نمره مقياس پرسشنامه هراس اجتماعي و مصاحبه باليني براساس مصاحبه باليني ساختاريافته براساس چهارمين راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني انتخاب شدند. 18 نفر از مبتلايان به طور تصادفي به 3 گروه آزمايش (در هر گروه 6 نفر) و 6 نفر به گروه كنترل اختصاص داده شدند و چهار گروه از لحاظ ويژگي هاي جمعيت شناختي همتا بودند. 3 گروه آزمايش، هريك تحت درمان يكي از سه الگوي درمان شناختي رفتاري قرار گرفتند و گروه كنترل در انتظار ماند. آزمودني ها قبل از شروع و بعد از اتمام، يك ماه و نيم، 4 ماه و يكسال بعد از اتمام مداخله/ انتظار، علاوه بر مقياس پرسشنامه هراس اجتماعي، مقياس هاي مقياس اضطراب اجتماعي ليبويتز، نسخه كوتاه مقياس ترس از ارزيابي منفي، مقياس اضطراب تعامل اجتماعي، مقياس هراس اجتماعي و مقياس تصوير خود منفي را تكميل نمودند. نتايج: مقايسه نتايج چهار گروه بر اساس ميانگين تفاضل پيش آزمون پس آزمون، نشان داد كه سه الگوي درمان شناختي رفتاري با گروه كنترل تفاوت معناداري داشته اما با يكديگر تفاوت معناداري نداشته اند. البته ميانگين تفاضل گروه مواجهه با خود با گروه كنترل، در تمام متغيرهاي وابسته (نمره هاي 6 مقياس اضطراب اجتماعي) تفاوت معناداري داشته، درحالي كه ميانگين تفاضل گروه مواجهه با خودموقعيت و گروه مواجهه با موقعيت با گروه كنترل، در برخي از مقياس هاي شش گانه، تفاوت معنادار را داشته است. يافته ها حاكي از آن است كه هر سه الگوي درماني يادشده داراي ماندگاري اثربخشي بوده اند اما گروه مواجهه با خود، در برخي موارد برتري هايي را نسبت به دو گروه ديگر نشان داده است. بحث و نتيجه گيري: نتايج نشان مي دهد كه هر سه الگوي درمان شناختي رفتاري مذكور مي توانند در نمونه باليني ايراني به كار گرفته شوند، اما در برخي از شواهد گروه مواجهه با خود نسبت به دو گروه ديگر، وضعيت برتري را در نمونه باليني ايراني نشان داده است.