نقش رنگدانه ها و ساز و كارهاي احتمالي درگير در تغيير رنگ برگ گياهان و اهميت آن در فضاي سبز

رنگدانه هاي گياهي تركيباتي شيميايي هستند كه نور را در طيف قابل ديدن دريافت و يا بازتاب مي كنند. چهار گروه مهم رنگدانه هاي گياهي كلروفيل ها، آنتوسيانين ها، كارتنوئيدها و بتالائين ها هستند. تغيير رنگ برگ ها يكي از پديده هاي شگفت انگيز روي كره زمين است كه به ويژه در فصل پاييز مناطق سردسير و معتدله، بسيار تماشايي است. تغيير رنگ برگ ها تنها محدود به گياهان خزان دار نمي شود، بلكه در گياهان هميشه سبز و برگ هاي نورسته گياهان خزان دار و هميشه سبز نيز ديده مي شود. تغيير رنگ، پيامد رخدادهايي بسيار پيچيده، هماهنگ و پويا است كه با دريافت پيام هايي مانند كوتاه شدن طول روز، كاهش دما و افزايش طول موج هاي آبي و پرتو فرابنفش در پاييز آغاز مي شود و با تغييرات گسترده در سطح سلولي، مولكولي و سرانجام تغيير در بيان ژن ها ادامه مي يابد. بر همكنشي چندين عامل مانند ژنتيك، مرحله رشد و نمو گياه، سن برگ، طول روز، دما، نور، پرتو فرابنفش، رطوبت نسبي، ارتفاع از سطح دريا، هورمون هاي گياهي، كربوهيدرات ها، مواد معدني، تركيب رنگدانه ها، رنگدانه هاي كمكي، يون هاي فلزي، pH تغييرات رنگ برگ را تعيين مي كنند. كاهش توليد اكسين، افزايش توليد اتيلن و آبسزيك اسيد و نيز كاهش مقدار نيتروژن و فسفر از تغييرات دروني هستند كه هنگام تغيير رنگ برگ ها به ويژه در پاييز ديده مي شود. اگرچه تغيير رنگ برگ در گونه هاي گياهي خزان دار در ارتباط با فرايند پيري است، اما اين فرايند الزاما مربوط به پيري نيست. به طور كلي، پذيرفته شده است كه تغيير رنگ برگ ها در گياهان با ساز و كارهاي سازگاري گياهان در برابر تنش هاي گوناگون مانند تنش نوري، پرتو فرابنفش، دماي پايين و بالا، گياهخواري در ارتباط است. گونه هاي گياهي به ويژه درختان و درختچه هاي داراي برگ رنگي و يا خزان زيبا، از ديدگاه زيباشناختي بسيار ارزشمند هستند و به طور گسترده اي براي اهداف طراحي فضاي سبز به كار مي روند. بنابراين، تغيير رنگ برگ گونه هاي گياهي از ديدگاه اقتصادي اهميت فراوان دارد و در بخشي از مناطق معتدله جهان، درآمد زيادي به دليل اهميت گردشگري جنگل هاي خزان دار به دست مي آيد.