بررسي، تحليل و مقايسه كرامات در كشف المحجوب هجويري و رساله قشيريه

Investigating the contexts of the use of miracles in the Kashf al-Mahjoob Hojwiri an‎d its comparison with the Resaleye Qosheiriyeh

كرامت در فرهنگ عرفان اسلامي از اصطلاحات و مفاهيم پركاربرد است. اين موضوع تنها در سطح نظري متوقف نمانده و در سيره عملي عارفان مسلمان نيز، نمودار شده است. اهل معرفت براي تامين اهداف مختلف شخصي و اجتماعي از كرامت بهره برده اند. ما در اين مقاله بر آنيم تا بر اساس نظرات دو شخصيت نامي در حوزه عرفان اسلامي يعني علي بن عثمان هجويري و ابوالقاسم قشيري به زمينه هاي كاربست كرامات در سيره عملي اهل تصوف بپردازيم. بدين منظور، از روش توصيفي- تحليلي استفاده شده و گردآوري اطلاعات با استناد به منابع كتابخانه اي انجام گرفته است. همچنين، جامعه آماري پژوهش، كتاب هاي كشف المحجوب ورساله قشيريه مي باشد.كرامت در نظرگاه هجويري و قشيري، دو بعد فردي و اجتماعي دارد. به اين معنا كه عارفان گاهي براي تحقق خواسته هاي شخصي و گاهي براي نفع عمومي از كرامت استفاده كرده اند. در مجموع، زمينه هاي مشترك كاربست در دو اثر مذكور عبارتند از: ذهن خواني و فراست؛ تصرف در نيروها و عناصر طبيعت؛ شنيدن نداي هاتف؛ صحبت با پيامبران در حيات و ممات؛ ارتباط با حيوانات؛ شفاي بيماران. وجوه تمايز كاربست كرامت در اين دو اثر، تنوع و گستردگي بيشتر رساله قشيريه و تعدد مصداق ها و شاهدمثال هاي آن نسبت به كشف المحجوب و برجسته تر بودن وجه نظري اثر هجويري است. ديگر آنكه، هجويري به كراماتي چون: گفت وگو با خداوند و نقش بستن عبارت بر بدن شيخ متوفي اشاره كرده و در اثر قشيري از كراماتي چون: اطلاع از غيب، تصرف در اشياء، گفت وگوي شيخ با درخت، و مرگ و حيات ارادي سخن به ميان آمده است.

Dignity in the culture of Islamic mysticism is one of the most widely used terms and concepts. This issue has not only stopped at the theoretical level, but has also been reflected in the practical history of Muslim mystics. They have used it to achieve various personal and social goals. In this article, we intend to deal with the fields of application of miracles in the practical life of Sufism based on the opinions of two well-known personalities in the field of Islamic mysticism, namely Ali ibn Osman Hojwiri (author of Kashf al-Mahjoob) and Abolghasem Qosheiri (author of Resaleye Qosheiriyeh). For this purpose, descriptive and analytical methods have been used and data collection has been done based on library resources. Also, the statistical population of the research is the books of Kashf al-Mahjoob and the Resaleye Qosheiriyeh. Dignity in Hojwiri's and Qosheiri's views has two individual and social dimensions. In other words, mystics have sometimes used dignity to fulfill personal desires and sometimes for the public good. In general, the common areas of application in these two works are: mind reading and frosting; capturing the forces and elements of nature; hearing Hatef's voice; talking to the prophets in life and death; communication with animals; healing patients. The distinguishing features of the application of dignity in these two works are the greater variety and breadth of the Resaleye Qosheiriyeh and the multiplicity of its examples and parables than the discovery of the obligatory and the more prominent theoretical aspect of the satirical work. Also, Hojwiri refers to miracles such as: talking to God and tying the phrase on the body of the deceased Sheikh, and as a result of a layer of miracles such as: knowledge of the unseen, possession of objects, Sheikh's conversation with the tree, and death and voluntary life. Come