بررسي تنوع كاريوتيپي پنج رقم سير با استفاده از تجزيه به عامل ها

اين تحقيق به منظور بررسي تنوع كاريوتيپي ارقام سير در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي اصفهان بر روي پنج رقم سير (Allium Sativum L.) انجام شد. كاريوتيپ سلول هاي ميتوزي در مرحله متافاز در مريستم انتهايي ريشه در بذرهاي جوانه دار شده تهيه شد. عدد پايه كروموزومي در تمام جمعيت ها 8=x و همه جمعيت ها ديپلوئيد بودند. آزمايش در قالب طرح كاملاً تصادفي با 5 تكرار و مقايسه ميانگين ها با استفاده از آزمون چند دامنه اي دانكن (در سطح احتمال 5%) بين پنج رقم سير انجام شد. بر اساس جدول دو طرفه Stebbins، جمعيت هاي اصفهان و جيرفت در كلاس B3 و جمعيت هاي بم، كرمان و همدان در كلاس B2 قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس، نشان داد كه بين جمعيت ها از لحاظ صفات طول كل كروموزوم، طول بازوي بلند، طول بازوي كوتاه و طول نسبي كوتاه ترين كروموزوم اختلاف معني داري در سطح احتمال 1% و در صفات نسبت طول بازوي كوتاه به بازوي بلند، اختلاف درصد طول نسبي بزرگترين و كوچك ترين كروموزوم، شاخص عدم تقارن، درصد شكل كلي و درصد طول نسبي بازوي بلند اختلاف معني داري در سطح احتمال 5% وجود داشت كه نشان دهنده تنوع كروموزومي بود. در تجزيه به عامل ها، سه عامل اول، دوم و سوم بيش از 99% از كل تنوع موجود بين جمعيت ها را توجيه كردند. در عامل اول صفات rvalue و درصد شكل كلي و در عامل دوم صفات طول كروموزوم و طول بازوي بلند بيشترين سهم را به خود اختصاص دادند. در عامل سوم طول نسبي كوتاه ترين كروموزوم بيشترين اهميت را داشت. تجزيه خوشه اي، جمعيت هاي مورد نظر را به دو گروه تقسيم كرد، به طوري كه جمعيت هاي بم، جيرفت، كرمان و همدان در گروه اول و جمعيت اصفهان در گروه دوم قرار گرفتند.