بررسي تاثيركودهاي زيستي بر صفات مورفوفيزيولوژيك شنبليله در شرايط مختلف رطوبتي

Effect of Biological Fertilizers on Morpho-physiological Traits of Fenugre

به‌منظور بررسي تأثير كودهاي زيستي در كاهش اثر تنش كم‌آبياري در شنبليله، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل دو عاملي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شرايط گلخانه‌اي اجرا شد. عامل اول آبياري در دو سطح بدون تنش (آبياري بر-اساس 100 درصد ظرفيت خاك) و تنش كم آبياري (آبياري بر‌اساس 40 درصد ظرفيت خاك) و عامل دوم كود زيستي در سه سطح بدون كود زيستي، استفاده از قارچ ميكوريزا و استفاده از عصاره جلبك در نظر گرفته شدند. صفات مورد بررسي شامل ميزان سبزينگي، ميزان آب نسبي برگ، شاخص پايداري غشاء، وزن‌تر بوته، عملكرد دانه، تعداد و عرض روزنه‌هاي برگ، تعداد غلاف و تعداد دانه در غلاف بودند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد اثر آبياري براي تمام صفات مورد بررسي به‌جز تعداد روزنه معني‌دار بود. همچنين اثر كود زيستي نيز براي تمام صفات و اثر متقابل آبياري و كود زيستي براي اكثر صفات به‌جز ميزان آب نسبي برگ معني‌دار بود. بيشترين عملكرد دانه و وزن‌تر بوته به ترتيب به ميزان 55/4 گرم در بوته و 06/18 گرم، در شرايط بدون تنش و با استفاده از كود ميكوريزا حاصل شد. استفاده از كود ميكوريزا در شرايط تنش سبب بهبود اكثر صفات در مقايسه با عدم استفاده از كود زيستي شد. نتايج رگرسيون گام‌به‌گام نشان داد كه تعداد دانه در غلاف در شرايط تنش و بدون تنش بيشترين اثر را بر عملكرد دانه داشت درحالي‌كه تعداد روزنه‌ها در شرايط بدون تنش و تعداد و عرض روزنه‌ها در شرايط تنش بيشترين اثر را بر وزن‌تر بوته داشتند.

In order to study the effect of bio-fertilizers on reducing the effect of low irrigation stress in Fenugreek, an experiment was conducted as a two-factor factorial in a completely randomized block design with three replications in greenhouse conditions. The first factor was irrigation at two levels (without stress (irrigation based on 100% soil capacity) and low irrigation stress (irrigation based on 40% soil capacity), and the second factor was biological fertilizer at three levels (without bio-fertilizer, use of mycorrhiza fungi and use of green algae). The traits included greenness, RWC, membrane stability index, plant fresh weight, grain yield, number and width of leaf stomata, number of pods and number of seeds per pod. The results showed that irrigation effect was significant for all traits except for the number of stomata. The effect of bio-fertilizer on all traits and interaction between irrigation and bio-fertilizer was significant for most of the traits except for the relative water content of the leaves. The highest grain yield and plant fresh weight were obtained in non-stress conditions and using mycorrhiza. Using mycorrhizal fertilizer under stress conditions improved the majority of traits compared to non-use of bio-fertilizer. The number of seed per pod in stress and non-stress condition had the highest effect on grain yield, while the number of stomata in non-stress conditions and the number and width of stomata in stress conditions had the highest effect on foliar fresh weight. Therefore, these traits can be used for genetic improvement of grain yield and fresh weight.