نمودهاي هنجارگريزي زباني در اشعار محمّدجواد محبّت

ازجمله انحرافات از زبان معيار، «هنجارگريزي» است كه هدف آن، به‌كارگيري عناصر زبان است بدان صورت كه شيوۀ بيان آن براي مخاطب تازگي داشته باشد. محمّدجواد محبّت در شمار شاعران معاصري است كه از روش هنجارگريزي براي برجسته‌سازي شعر خود سود جسته است. هنجارگريزي به دو صورت نمود پيدا ميكند: هنجارگريزي در حوزۀ لفظ و هنجارگريزي در حوزۀ معني. در اشعار محبّت، مهمترين جلوه‌هاي هنجارگريزي در زمينۀ لفظ قابل مشاهده است؛ بنابراين در اين پژوهش كه به روش توصيفي- تحليلي انجام مي‌گيرد، هنجارگريزي آوايي، واژگاني، زماني (آركائيسم)، گويشي، نوشتاري، نحوي و سبكي بر مبناي الگوي هنجارگريزي ليچ در اشعار او كاويده مي‌شود. ازجمله يافته‌هاي پژوهش حاضر، اين‌كه بسامد بهره‌گيري شاعر از انوع هنجارگريزي يكسان نيست و هنجارگريزي واژگاني، زماني و گويشي نمود بيشتري دارند. در حوزۀ هنجارگريزي نحوي، منفصل نوشتن «ن» نفي از فعل، فاصله ميان مضاف و مضاف‌اليه، جابجايي و رقص ضمير و... برجسته است. هنجارگريزي گويشي، چون شاعر خود كُرد است، بازتاب واژگان «كُردي»(گويش كُردي كرمانشاهي) و «فارسي كرمانشاهي» چشمگير است و شاعر برآن بوده به سروده‌هايش رنگ اقليمي ببخشد. هنجارگريزي واژگاني هم، بيشتر در نوآوري در تركيب‌سازي نمود يافته است.