ارزيابي برخي شاخص‌هاي كمي و كيفي ارقام محلي برنج (Oryza sativa L.) در نظام‌هاي كاشت شاليزاري در شمال ايران

اين آزمايش با هدف ارزيابي نظام‌هاي كاشت ارقام محلي برنج در مزرعه‌هاي پژوهشي واقع در شهرستان‌هاي نكا، ساري و بابل طي سال‌هاي 1396 و 1397 اجرا شد. آناليز داده‌ها بر اساس آزمايش فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با دو عامل انجام شد كه در آن نظام‌هاي كاشت پرنهاده، رايج منطقه، در حال گذار به ارگانيك، ارگانيك و كم‌نهاده به‌عنوان عامل اول و ارقام سنگ طارم، طارم محلي و طارم هاشمي برنج به‌عنوان عامل دوم بودند. نتايج نشان داد بيشترين ميانگين تعداد خوشه برنج در متر مربع در هر دو سال متعلق به نظام كاشت پرنهاده بود. بالاترين شاخص خوابيدگي ميانگره چهارم در تيمار نظام كاشت پرنهاده و رايج براي رقم سنگ طارم حاصل گرديد. بيشترين عملكرد شلتوك در هر دو سال در نظام‌هاي كاشت پرنهاده و رايج توليد شد. حداكثر ميزان جذب فسفر دانه، شاخص برداشت نيتروژن، شاخص برداشت پتاسيم و قوام ژل در نظام‌هاي كاشت پرنهاده و رايج بدست آمد. بيشترين كارايي تبديل دانه در سال اول متعلق به نظام كاشت رايج (72.83 درصد) و در سال دوم متعلق به نظام كاشت در حال گذار به ارگانيك (75 درصد) بود. مقدار دماي ژلاتينه شدن دانه‌هاي برنج در هر دو سال در نظام كاشت رايج حداكثر و در نظام‌هاي كاشت كم‌نهاده و ارگانيك حداقل بود. با توجه به يافته‌ها، مي‌توان بيان كرد نظام‌هاي كاشت پرنهاده و رايج منجر به افزايش عملكرد كمي و نظام‌هاي كاشت در حال گذار و ارگانيك منجر به افزايش جذب عناصر و بهبود صفات مرتبط با پخت دانه ارقام برنج شدند كه رقم سنگ طارم نسبت به دو رقم ديگر برتر بود.