اثر محلول‌پاشي نانواكسيد روي بر عملكرد و برخي صفات فيزيولوژيك گندم تحت تنش خشكي

به منظور بررسي اثر نانواكسيد روي بر عملكرد و برخي ويژگي هاي فيزيولوژيك گندم در شرايط تنش خشكي، آزمايشي در سال 1397 به صورت فاكتوريل سه عاملي در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در دانشگاه محقق اردبيلي اجرا شد. فاكتورهاي مورد بررسي شامل فاكتور اول تنش خشكي در سه سطح (35 ، 60 و 85 درصد ظرفيت زراعي)، فاكتور دوم ارقام گندم (ميهن، حيدري، ساي سونز و گاسگوژن) و فاكتور سوم شامل محلول پاشي با نانواكسيد روي در سه سطح (عدم كاربرد نانو اكسيد روي، 0.5 و 1 گرم در ليتر) بود. محلول پاشي نانواكسيد روي در مرحله سه برگي انجام گرفت و سه روز بعد تنش خشكي به مدت يك هفته اعمال شد. محلول پاشي نانواكسيد روي موجب افزايش ميزان رنگدانه هاي فتوسنتزي، شاخص كلروفيل برگ، FV/FM، ارتفاع بوته، تعداد سنبله و وزن دانه گرديد. تنش خشكي موجب كاهش شاخص كلروفيل (3.73 درصد)، F0(60.79 درصد)، Fv (11.18 درصد)، FV/FM (2.68 درصد)، افت ميانگين ارتفاع بوته (15.93 درصد)، وزن خشك كل (16.27 درصد)، وزن خشك ريشه (46.18 درصد) و تر ريشه (8.32 درصد) و نيز عملكرد دانه (15.59 درصد تعداد دانه و 11.93 درصد وزن دانه) شد. همچنين محلول پاشي نانواكسيد روي و آبياري در شرايط كنترل موجب بهبود شاخص كلروفيل (151.01 درصد) و ميزان فلورسانس فتوسيستم دو در طول فصل رشد (78.62 درصد) و افزايش عملكرد دانه گندم (338.39 درصد تعداد دانه و 361.62 درصد وزن دانه) در شرايط كم آبي گرديد. بين ارقام مورد مطالعه بيش ترين ميزان F0 (233.5) و FM (756.44) مربوط به رقم ميهن و كم ترين ميزان كلروفيل (20.944)، F0 (34.0)، FM (362.28) و FV/FM (0.458) مربوط به رقم حيدري بود. تحت تنش خشكي، ميزان وزن هزار دانه در ارقام حيدري (155.35 درصد) و گاسگوژن (32.60 درصد) نسبت به شرايط كنترل كاهش يافت. در بين ارقام، رقم ميهن به تنش خشكي متحمل تر بود. از نظر عملكرد دانه در شرايط بدون تنش، ژنوتيپ حيدري به عنوان برترين ژنوتيپ ‌شناخته شد.