رمزنگاري در دورۀ قاجار؛ گذر از رمزنگاري سنتي به رمزنگاري نوين

Cryptography in Qajar Period Passing Through the Traditional Cryptography to the Modern One

از زمان‌‌هاي دور براي ارسال پيغام‌‌هاي محرمانه بين جوامع بشري، ارتباطات رمزي وجود داشته است. در تاريخ ايران نيز رمزنويسان از اقلام رمزي زيادي استفاده كرده‌اند. بعد از پديدآمدن تلگراف، اقلام رمزي قديمي كنار گذاشته و اقلام جديدي اختراع شد و در مكاتبات و گزارش‌‌هاي محرمانه به كار رفت. در اين پژوهش با بهره‌‌گيري از منابع كتابخانه‌‌اي و به‌خصوص كتاب‌‌هاي چاپ سنگي و نيز اسناد تاريخي سعي مي‌‌شود به سؤال محوري چرايي از بين رفتن اقلام و خطوط سابق و چگونگي اختراع اقلام جديد از سوي رمزنگاران ايراني و نيز تلاش آنان براي يافتن راه حلي به منظور رفع مشكلات ارتباطات رمزي از طريق كانالي امن در دورۀ قاجار، پاسخ داده شود. نتيجۀ اين پژوهش نشان مي‌‌دهد كه در دورۀ قاجار به‌دليل آغاز ارتباطات سياسي و اقتصادي گسترده با دنياي غرب، آشنايي با رمزنگاري مدرن غربي‌‌ها و نيز پي‌بردن به سادگي و مشكلات استفاده از رمزنويسي سنتي، نياز به استفاده از رمزنگاري پيشرفته در ارتباطات رمزي و به‌خصوص در تلگراف‌‌ها احساس شد. بنابراين عده‌‌اي از رمزشناسان ايراني در اين راستا اقلام رمزي جديدي پديد آوردند كه براي ارسال پيغام‌‌هاي رمزي داخلي و خارجي از اطمينان لازم برخوردار بود.

There have been encrypted connections among human societies for sending confidential messages a long time ago. In the history of Iran also many encryption lines have been used by crypto-writers. With the telegraph introduction, the old encryption lines were out of use. by the invention of new lines, they got used in confidential conversations and reports. This research's central question is to find how the former lines got removed, and Iranian crypto-writers invented the new ones. This research aims to view Iranian crypto-writers' attempts to find a solution for encryption connections through a security canal in Qajar periods. In this research, we have used library resources, especially lithography books and documents. The use of developmental encryption in encrypted connections, especially in telegraph, resulted from the extending political and economic relationship with the western world and being familiar with the modern west cryptography and finding the simple usage rather than the traditional one in the Qajar period. Hence, some Iranian crypto-writers made new encrypted lines with the necessary assurance for sending the internal and external encrypted messages.