ارزيابي تأثير پرايمينگ و مدت آن بر خصوصيات جوانه‌زني دو ژنوتيپ عدس (Lens culinaris Medic.) در شرايط آزمايشگاهي

با توجه به رشد روزافزون جمعيت و محدوديت منابع پروتئين حيواني، اهميت منابع پروتئين گياهي خصوصاً حبوبات، ازجمله عدس در تأمين پروتئين موردنياز انسان و نقش آن در تنظيم جيره غذايي ضروري به‌نظر مي‌رسد. پرايمينگ بذر يك روش ساده قبل از جوانه‌زني براي بهبود سبز‌شدن و كاهش اثرات عوامل تنش‌زا مي‌باشد. به‌منظور تعيين مناسب‌ترين تيمار پرايمينگ و زمان آن بر خصوصيات جوانه‌زني بذر و گياه‌چه عدس (Lens culinaris Medic.) آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار در آزمايشگاه فيزيولوژي تنش‌هاي محيطي پژوهشكده علوم گياهي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا گرديد. تيمارها شامل دو ژنوتيپ عدس (رباط و كالپوش)، شش سطح پرايمينگ ]شاهد (عدم پرايمينگ)، اسيد جيبرليك (C19H22O6) 100‌ميلي‌گرم در ليتر، نيترات پتاسيم (KNO3) 500‌ميلي‌گرم در ليتر، سولفات روي (ZnSO4) 100‌ميلي‌گرم در ليتر، محلول آبنوش بذر دايان چهار‌ ميلي‌ليتر در يك ليتر آب و هيدروپرايمينگ[ و مدت پرايمينگ (7 و 16‌ساعت) بودند. درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني، بنيه بذر بر مبناي وزن‌خشك گياهچه و طول گياهچه، طول ريشه‌چه، طول ساقه‌چه، طول گياهچه، وزن‌خشك ريشه‌چه، وزن‌خشك ساقه‌چه و وزن‌خشك گياهچه مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج آزمايش نشان داد كه ژنوتيپ رباط در تمامي صفات به‌جُز وزن‌خشك ريشه‌چه و گياهچه برتري معني‌داري نسبت به ژنوتيپ كالپوش داشت. همچنين بيشترين درصد و سرعت جوانه‌زني در تيمار شاهد (عدم پرايمينگ) مشاهده شد، اما تفاوت معني‌داري با تيمار پرايمينگ سولفات روي نداشت. نتايج حاصل از اثر ساده مدت پرايمينگ نشان داد كه مدت زمان هفت‌ساعت پرايمينگ تأثير بيشتري در مقايسه با مدت زمان 16‌ساعت روي صفات ارزيابي‌شده داشته است. مي‌توان نتيجه گرفت كه بذر ژنوتيپ رباط از بنيه و وضعيت بهتري نسبت به ژنوتيپ كالپوش برخوردار بود و به‌طوركلي مي‌توان بيان كرد كه صفات تعداد كل بذور جوانه‌زده، سرعت جوانه‌زني، درصد جوانه‌زني، طول ريشه‌چه، طول ساقه‌چه ، طول گياهچه و بنيه بذر در ژنوتيپ رباط و صفات وزن‌خشك ريشه‌چه، وزن‌خشك ساقه‌چه و وزن‌خشك گياهچه در ژنوتيپ كالپوش برتر بودند