سبك زندگي اخلاقي در تعامل با قابليّت هاي محيط در محلات سنتي ايران (مورد مطالعه: محلهِ تاريخي عزب دفتريلر تبريز)

بيان مساله: دستيابي به سبك و شيوهِ زندگي اخلاقي، مسئله‌اي بسيار پيچيده‌است كه مطابق رويكرد امكان‌دهندگي محيطي يكي از ريشه‌هاي آن‌را مي‌توان، در تعامل و ارتباطِ ميان محيط و ساحاتِ وجودي انسان جستجوكرد. انسان در هر محيطي به‌دنبال بهره‌گيريِ حداكثري از قابليت‌هاي موجود آن محيط در جهت پاسخ به انواع متعدد نيازهاي فردي و اجتماعي خود بوده و سعي مي‌كند محيط اطراف خود را هم‌راستا با نيازهاي وجودي خويش در جهت مطلوب‌تر كردن زندگي، تغيير‌دهد. سوال تحقيق: سوالات تحقيق ارتباط قابليت‌هاي محيط با سبك زندگي اخلاقي چگونه قابل تبيين است؟ ومحلات سنتي در راستاي تحقّق سبك زندگي اخلاقي چگونه عمل مي‌كنند؟، مي‌باشند. اهداف تحقيق: هدف پژوهش، شناسايي و ارتباط قابليت‌هاي محيط و ساحاتِ وجودي انساني در جهت دستيابي به سبك زندگي اخلاقي مي‌باشد. روش تحقيق: روش تحقيق در پژوهش، با پيش‌فرض رويكرد امكان‌دهندگي محيطي، دو روش توصيفي – تحليلي و پژوهش‌موردي، مي‌باشد. مهم ‌ترين يافته‌ها و نتيجه‌گيري تحقيق: مطالعات نظري حاكي از اين است كه ساحات انساني شامل ساحات دروني (عقيده و باور احساسات، عواطف و هيجانات اراده و خواسته) و ساحات بيروني (گفتار كردار) در تعامل با قابليت‌هاي محيط (فيزيكي، اجتماعي و نمادين) از طريق تاثيرگذاري بر متغييرهاي شكل‌دهنده به سبك‌ زندگي (ميدان، سرمايه، منش، عمل، نماد، طبقه، قريحه) بستر لازم جهتِ امكان تحقق، ثبات و رواج و نهادينه‌ شدن سبك زندگي اخلاقي را مهيّا مي‌سازد. جهتِ اعتبار‌سنجي الگوي نظري تحقيق با انتخاب يك محلهِ سنتي در شهر تبريز و جامعه آماري 200 نفر از ساكنان اين محله، به‌روش تحليل عامل تأييدي به بررسي تأثيرگذاري قابليت‌هاي محيطي بر ساحات وجودي انسان پرداخته‌شد. اعتبارسنجي مطالعات نظري در محلهِ سنتي عزب دفتريلر تبريز حاكي از اين است كه تعامل ميانِ قابليت فيزيكي محيط با ساحتِ احساسات، عواطف و هيجانات در سطح كلان (سطح محله) و ساحت اراده و خواسته در سطح خرد(سطح خانه) بسترِ لازم، جهت امكان تحقق سبك زندگي اخلاقي در فرد و جامعه فراهم مي‌گردد. همچنين تعامل ميانِ قابليت اجتماعي محيط با ساحتِ گفتار و كردار در سطح كلان (سطح محله) و ساحت اراده و خواسته در سطح خرد (سطح خانه) زمينهِ لازم جهتِ ثبات سبك زندگي اخلاقي در خانه و اجتماع و تبديل آن به عادتِ فردي و اجتماعي را منجر‌مي‌شود و درنهايت، تعامل ميانِ قابليت نمادين محيط با ساحتِ احساسات، عواطف و هيجانات در سطح كلان (سطح محله) و ساحت اراده و خواسته در سطح خرد (سطح خانه) زمينهِ لازم جهتِ رواج و نهادينه شدن سبك زندگي اخلاقي در بين اعضاي خانواده و افراد جامعه را مهيّا مي‌سازد.