بررسي تأثير تغيير اقليم بر رواناب و بيلان آب حوضۀ آبريز سد لتيان با استفاده از مدلSWAT

تغييرات اقليمي مي‏تواند تهديد بزرگي براي تنوع زيستي و يكپارچگي اكوسيستم‏ها‏ باشد. از اين‏رو، ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ رﻓﺘﺎر ﻫﯿﺪروﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺣﻮضهﻫﺎي آبخيز براي حفاظت و بازسازي اكوسيستم‏ها ضروري است. حوضۀ آبخيز سد لتيان به‏عنوان يكي از حوضه‏هاي كوهستاني كشور با وسعت تقريبي 710 كيلومترمربع در شمال شرق تهران و در غرب شهرستان دماوند واقع شده است. در پژوهش حاضر، براي ارزيابي رواناب و بيلان آبي بر اثر تغييرات اقليمي، از مدل هيدرولوژيكي نيمه‏توزيعي SWAT براساس داده‏هاي جمع‏آوري‌شده طي سال‏هاي 1988ـ 2014 استفاده شده است. با توجه به ‏دقت زياد مدل‌هاي سري CMIP5، خروجي‏هاي اين مدل‏ها تحت دو سناريوي RCP2.6 و RCP8.5 براي آيندۀ نزديك با استفاده از مدل اقليمي LARS-WG به مدل وارد شد. نتايج شبيه‏سازي اقليمي براي دورۀ 2021-2050 ميلادي نشان داد ميانگين دما با در نظر گرفتن سناريوي خوش‏بينانۀ RCP2.6، به‏طور متوسط  C°0.75 و در سناريوي بدبينانۀ RCP8.5،C° 1.45 افزايش خواهد يافت. همچنين، نتايج كاهش 2 درصدي بارش در سناريوي RCP8.5 و 5 درصدي بارش در سناريوي RCP2.6 را نشان داد. نتايج رواناب نيز بيانگر بيشترين تغييرات رواناب طي دورۀ آينده، در ماه مي با 2.4 مترمكعب بر ثانيه كاهش و در ماه آوريل با 1.49 مترمكعب بر ثانيه افزايش در سناريوي خوش‏بينانه است. بيشترين كاهش رواناب نيز در سناريوي بدبينانۀ RCP8.5 در ماه‏هاي مي و ژوئن پيش‏بيني شده كه مي‏تواند آثار بسيار بدي روي مقادير آب ذخيره‌شده در مخزن سد تا شروع بارندگي‏هاي مجدد داشته باشد. ميزان تبخير و تعرق واقعي متوسط سالانه در سناريوي خوش‏بينانه با 3 ميلي‏متر افزايش و در سناريوي بدبينانه با 8 ميلي‏متر افزايش، تأثير منفي روي منابع آب قابل‏ دسترس در حوضۀ آبريز خواهد گذاشت. نتايج تحقيق حاضر بر ضرورت اعمال سياست‏هاي مناسب به‏منظور سازگاري تغييرات اقليمي مبتني بر اكوسيستم‏ها در مديريت حوضۀ آبريز لتيان تأكيد مي‏كند.