تحليل وضعيت بلندمدت آلاينده‌هاي اصلي و تعيين دوره‌هاي آلودگي هوا در كلان‌شهر تهران

آلودگي هوا و تغييرات اقليم دو معضل كنوني جوامع انساني هستند كه از طريق فرآيندهاي تابشي، ديناميكي و شيميايي باهم مرتبط بوده و برهم تأثير متقابل دارند. افزايش آلاينده‌هاي اصلي هوا طي واكنش‌هاي شيميايي و فتوشيميايي در جو با برهم‌زدن تعادل انرژي كره‌زمين سبب واداشت تابشي شده و دستاوردهاي سريع منفي آب‌وهوايي همچون گرمايش جوي را به‌همراه دارند. با توجه به اهميت اين مسأله و باهدف دست‌يابي به‌يك رويكرد يكپارچه و مشترك در كاهش آلودگي هوا و تعديل تغييرات آب‌وهوايي، آگاهي از وضعيت آلاينده‌هاي اصلي از ديدگاه تغييرات اقليمي امري ضروري است. در اين پژوهش جهت مطالعه وضعيت سالانه، فصلي و ماهانه بلندمدت (۱۳۹۶-۱۳۸۱) شاخص (AQI) و غلظت شش آلاينده‌ ( ) از داده‌هاي شركت كنترل كيفيت هواي تهران و براي تحليل آماري از روش آماري برآورد (تخمين) روند خطي سري زماني، توزيع فراواني و محاسبه درصد تغييرات استفاده‌شده‌ است. نتايج نشان مي‌دهد كه سطح غلظت اكثر آلاينده‌ها (به‌استثناء CO  بهبوديافته) بيش از دو تا 4 برابر حدود استانداردهاي ملي و بين‌المللي است. متوسط شاخص (AQI) سالانه نيز در سال‌هاي اخير (1396-1389) با آلاينده معيار ( ) رشد نامطلوب 11% داشته كه اين افزايش در زمستان به‌عنوان نامطلوب‌ترين پيك آلودگي فصلي با رشد 24% در شاخص كيفي و 70% در فراواني روزهاي آلوده همراه بوده و بيشينه ماهانه آن نيز در آذر و دي است. لذا تدوين استراتژي‌هاي ميان‌مدت سخت‌گيرانه‌تر در كاهش گسيل آلاينده‌هاي جوي نه‌تنها در بهبود آلودگي كلان‌شهر تهران مؤثر است بلكه مي‌تواند همسو با تلاش‌هاي بين‌المللي سياست‌هاي بلندمدت در تعديل تغييرات اقليمي را پشتيباني كند.