رويكردشناسي مورخان عصر قاجار به عاشورا

عاشورا به عنوان عنصر هويت‌ساز شيعه در طول تاريخ در كانون توجه نويسندگان بوده است؛ در عصر قاجار، با توجه به گرايش‌هاي مذهبي حاكم بر اين دوره بيش از گذشته به آن اهتمام شد. اين پژوهش با اين پيش‌فرض كه متون نوشته‌شده در هر جامعه‌اي انعكاس‌دهنده وضعيت فرهنگي آن جامعه است، با رويكردي متن‌پژوهانه و روشي توصيفي‌تحليلي به دنبال پاسخ به اين پرسش است كه: رويكرد مورخان اين دوره به عاشورا چه بوده و به چه دليل به وجود آمده است؟ نتيجه اين پژوهش آن است كه مورخان اين دوره متأثر از فضاي حاكم بر جامعه، به‌ويژه دهه‌هاي ابتدايي عصر قاجار و جنگ‌هاي ايران و روس، رويكردي حماسي در پيش گرفتند و در دهه‌هاي بعد به سبب همسويي با حاكميت و باور عمومي، بسياري از گزارش‌ها به پُررنگ‌كردن عواطف و احساسات اختصاص داشت و با نگاهي به‌دور از تفكر و مملو از توجه به نظم و شكوه ظاهري، نوعي جبر محتوم كه در همه امور از جمله واقعه عاشورا وجود دارد، بيان شده است.