الگوي توانمندسازي افراد كارتن‌خواب با رويكرد مددكاري اجتماعي

مقدمه: در دو دهه اخير نوع خاصي از بي‌خانماني و بي‌سرپناهي كه كارتن‌خوابي نام گرفته، در كشور ما و به‌ويژه كلان‌شهر تهران پديدار شده است. كارتن‌خوابي نشانه و برآيندي از وجود ساير مسايل و آسيب‌هاي اجتماعي در جامعه است و همچنين مي‌تواند زمينه‌ساز آن‌ها گردد. سازمان‌هاي مختلف دولتي و غيردولتي به اين معضل ورود كرده و طرح‌هاي مداخلاتي متعددي با رويكردهاي مختلف اجرا كرده‌اند. به تدريج تفكر حمايت از افراد كارتن‌خواب، خدمات‌رساني و در نهايت توانمندسازي آنان در بين مسولان، مجريان و سياست‌گذاران ذي‌ربط شكل گرفت. هدف اين پژوهش، ارايه الگوي توانمندسازي با رويكرد مددكاري اجتماعي براي اين افراد است. روش: اين پژوهش كيفي و به روش تحليل موضوعي انجام شده است. داده‌ها از طريق مصاحبه عميق و نيمه‌ساختارمند با يازده نفر از كارشناسان و خبرگان حوزه آسيب‌شناسي اجتماعي و كارتن‌خوابي، طي تابستان 1397، جمع‌آوري شد. نمونه با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند با اين تعداد، به كفايت نظري رسيد. داده‌ها به روش اشتراوس و كوربين و شيوه ولكات تحليل شد. نتايج: از داده‌هاي به‌دست آمده نه مضمون/مقولهتم استخراج گرديد كه بيانگر نظرات كارشناسان و خبرگان در باره كارتن‌خوابي و شيوه توانمندسازي افراد كارتن‌خواب بود كه شبكه مضمون‌ها را شكل دادند. سپس الگوي توانمندسازي افراد كارتن‌خواب با رويكرد مددكاري اجتماعي ترسيم گرديد. بحث و نتيجه‌گيري: عوامل اجتماعي مختلفي در توانمندسازي اين افراد موثرند و شيوه مشاركتي در توانمندسازي همراه با به‌كارگيري ارزش‌ها، اصول مددكاري اجتماعي و نظريه‌هاي مرتبط با آن، اين فرايند را تسهيل و تقويت كرده و كارآمد مي‌سازد.