بررسي عناصر نمادين و اسطوره‌اي در هنر فلزكاري دوره‌ي ساساني مكشوفه از مازندران

Symbolic and mythological elements in the discovered metalwork of Sasanian Era in Mazandaran Province

يكي از درخشان­ترين دوره ­هاي تاريخ فرهنگ و تمدن ايران از نظر ترويج هنرهاي گوناگون، دوره‌ي ساساني مي‌باشد. نواحي ساحلي درياي خزر به‌ويژه مازندران از ديرباز محل تجلي آثار هنري بوده‌است و نمونه‌‌هاي ‌بي‌شماري‌ از اين آثار در گوشه و كنار موزه­ هاي مختلف در داخل و خارج كشور به‌چشم مي ­خورد. هنر درخشان دوره‌ي ساساني بسياري از مظاهر زندگي و شكوه پادشاهان را به‌تصوير كشيده‌است. با نگاهي عميق به آثار ساخته‌شده در اين دوره، مي­توان به‌آساني دريافت كه استفاده‌ي وسيع از نقوش پرندگان، حيوانات، گياهان، ايزدان و موجودات اساطيري به‌شيوه ­اي نمادين در اين آثار مشاهده مي­شود. پس از بررسي و تحقيق در مورد كليه‌ي آثار تهيه‌شده در دوره‌ي ساساني يك وجه مشترك در همه‌ي آن‌ها، نظرها را به خود جلب مي­ كند و آن تشابه و هماهنگي نقوش تزييني در كليه‌ي اين آثار به‌ويژه نقوش‌برجسته، ظروف فلزي، پارچه‌ها و مهرها مي‌باشد.هدف از اين پژوهش، بررسي عناصر نمادين و اسطوره‌اي بر روي آثار فلزي مكشوفه از مازندران در دوره‌ي ساساني، در پاسخ به سؤال چيستي ارتباط مضامين اسطوره‌اي عصر ساساني با نقوش خلق‌شده بر روي آثار فلزي مكشوفه از مازندران در دوره‌ي ساساني بوده‌است.

One of the glorious historical eras in Iranian culture and civilisation, from the aspect of promoting art, is Sasanian era. The coastal areas of the Caspian Sea, especially Mazandaran , have always been where artworks emerged and countless examples of artworks are seen in different museums of Iran as well as outside Iran. The splendid art of Sasanian era has demonstrated the life and magnificence of kings. With a deep look at the artworks in this era, one can easily realise that the extensive use of shapes such as birds, animals, plants, gods, and mythological creatures (fantasy creatures) were depicted. By examination and investigation of the collected Sasanian artworks, a common feature among them catches one's eyes. That common feature is the similarity and harmony of decorated shapes in all these artworks especially reliefs, metal dishes, fabrics and stamps. This study aims at investigating the symbolic and mythological elements in the metalwork of Sasanian era by examining the shapes on the discovered metalwork in Mazandaran Province. This study is an attempt to answer the following question: What is the relationship among the mythological themes in Sasanian era based on the discovered shapes of their metalwork in Mazandaran Province.