مطالعه تطبيقي سفال‌ لپويي چهارمحال و بختياري با شمال فارس بر اساس روش پتروگرافي

دوره‌ي لپويي يكي از مراحل فرهنگي پيش‌ازتاريخ زاگرس جنوبي است كه نخستين‌بار «مك‌كان» و «لانگزدورف» در كاوش‌هاي تل باكون، در لايه‌ي سطحي باكون الف آن‌را معرفي كردند. اما اين «لويي واندنبرگ» بود كه اولين‌بار عنوان لپويي را به‌كار برد. سفال لپويي در بررسي «سامنر» در حوضه‌ي رود كُر به فراواني به‌دست آمده است. از طرفي سفال‌ لپويي در كوهستان‌هاي چهارمحال‌وبختياري نيز در كميّت و كيفيّت بالايي مشاهده شده است. اين سوال مطرح مي‌شود كه ارتباط بين سفال‌هاي لپويي اين دو منطقه به چه‌صورت بوده است؟ بنابراين پژوهش حاضر تعداد 17 قطعه سفال لپويي متعلق به چهار محوطه در چهارمحال‌وبختياري را با 7 نمونه سفال مربوط به محوطه‌هاي تپه لپويي و تل باكون از حوضه‌ي رود كُر به روش پتروگرافي مقايسه مي‌كند تا وجه اشتراك و افتراق اين نمونه‌ها را مورد بررسي قرار دهد. از طرفي كوهستان‌هاي چهارمحال‌وبختياري زيستگاه مناسب كوچ‌روي را كه مورد توجه بانيان فرهنگ لپويي بوده، فراهم آورده است. درواقع وجود دشت‌هاي ميان‌كوهي و كوهپايه‌هاي غني آن شرايط مطلوبي را براي حركات گلّه فراهم مي‌آورد كه به اين مورد بايد منابع آبي فراوان در اين منطقه را نيز اضافه كرد كه از ديرباز مورد توجه عشاير واقع شده است؛ اما مطالعات پتروگرافي صورت‌گرفته بر روي نمونه‌هاي سفالي به‌صورت علمي اين حركات كوچ‌روي را بررسي مي‌كند. درنهايت با توجه به تشابهات بافت سفال، مواد پُركننده، تحليل فضاي خالي و دماي پخت، مي‌توان نتيجه گرفت كه دانش ساخت سفال لپويي تحت‌تأثير حركات كوچ‌روي به مرزهاي شمالي اين فرهنگ منتقل شده است و مردمان ساكن در حوزه‌ي جغرافياي امروزي چهارمحال‌وبختياري اقدام به ساخت سفال لپويي كرده‌اند كه اين در اختلاف جزئي برخي از نمونه‌هاي منطقه با شمال فارس قابل توجيه است؛ از طرف ديگر، ميزان تشابه برخي نمونه‌هاي محوطه‌هاي جنوبي چهارمحال‌وبختياري با محوطه‌هاي فارس به حدي است كه وارداتي بودن آن‌ها را يادآور مي‌شود.