خشكيدگي توده‌هاي خالص بلوط ايراني (Quercus brantii Lindl.) در جنگل‌هاي زاگرس جنوبي، منطقۀ كوهمره‌سرخي استان فارس

بيش از يك دهه است كه جنگل‌هاي زاگرس با پديده خشكيدگي روبه‌رو شده و آثار اين بحران در مناطق مختلف نمايان است. با هدف بررسي وضعيت خشكيدگي درختان بلوط ايراني در منطقۀ كوهمرۀ استان فارس چهار قطعه‌نمونۀ دائمي شامل دو قطعه‌نمونۀ داراي درختان متأثر از خشكيدگي در جهت‌هاي جنوبي و شمالي و دو قطعه‌نمونۀ شاهد (سالم) متناظر با مساحت شناور انتخاب شد، به‌طوري‌كه 100 اصله درخت بلوط در آنها قرار بگيرد. شدت خشكيدگي به پنج طبقه شامل درختان سالم، داراي خشكيدگي سرشاخه، خشكيدگي تاج كمتر از 50 درصد، خشكيدگي تاج بيشتر از 50 درصد و درختان كاملاً خشكيده گروه‌بندي شد و وضعيت خشكيدگي درختان براساس آن ثبت شد. ساير مشخصه‌هاي درختان از جمله مبدأ (تك‌پايه يا شاخه‌زاد)، تعداد جست، قطر در ارتفاع نيم‌متري، قطر تاج، ارتفاع درخت و همچنين سطح و زيتودۀ برگ درختان نيز اندازه‌گيري شد. همچنين رطوبت خاك اندازه‌گيري شد. براساس نتايج، درصد خشكيدگي بيشتر از 50 درصد تاج در قطعه‌نمونه‌هاي تحت خشكيدگي 11 درصد بود. بيشترين درصد فراواني درختان با خشكيدگي متوسط تا شديد متعلق به طبقات قطري و ارتفاعي مياني است و از الگوي زنگوله‌اي تبعيت مي‌كند. به‌علاوه، درصد رطوبت خاك در قطعات‌نمونۀ شاهد نسبت به قطعات خشكيدگي بيشتر بود. ميانگين سطح برگ و زيتودۀ برگ در قطعه‌نمونه‌هاي شاهد نسبت به خشكيده در هر دو دامنه بيشتر بود. به‌طور كلي، بين دامنۀ شمالي و جنوبي از نظر شدت خشكيدگي تفاوت معني‌داري ديده نشد، اما به‌نظر مي‌رسد عامل رطوبت در ريزوسفر ريشه نقش مهم و كليدي در شيوع خشكيدگي درختان بلوط دارد.