اثر تنش خشكي و تلقيح قارچ‌هاي ميكوريزا و باكتري سودوموناس بر برخي ويژگي‌هاي مورفوفيزيولوژيك چاي‌ترش Hibiscus sabdariffa L.

اهداف: ﺧﺸﻜﻲ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄـﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ رﺷـﺪ و ﺗﻮﻟﻴﺪات ﮔﻴﺎﻫﻲ را ﺑﻴﺶ از ﺳﺎﻳﺮ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ و ﻏﻴﺮزﻳﺴﺘﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ. بررسي نقش همزيستي ميكوريزايي و باكتري محرك رشد سودوموناس در افزايش مقاومت به خشكي گياه دارويي چاي ترش از اهداف اين پژوهش مي باشد.   مواد و روش ها: آزمايش به صورت فاكتوريل درﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﯽ، با سه تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه محقق اردبيلي در سال 1395 به اجرا در آمد. تيمارهاي مورد آزمايش شامل سطوح خشكي در چهار سطح، اعمال تنش خشكي در شروع گلدهي،50 درصد گلدهي، 100درصد گلدهي و بدون اعمال تنش، دو گونه قارچ ميكوريزا (Glomus mosseae وGlomus intraradices) به علاوه شاهد بدون تلقيح و باكتري ريزوسفري محرك رشد سودوموناس (Pseudomonas p169) به علاوه شاهد بدون تلقيح در نظر گرفته شدند.   يافته ها: نتايج نشان داد كه با اعمال تنش رطوبتي خصوصيات رشدي گياه دارويي چاي ترش نظير ارتفاع ، تعداد غوزه در بوته، هدايت روزنه اي، وزن خشك كاسبرگ، وزن خشك بذر، وزن خشك و حجم ريشه، وزن هزاردانه و كلروفيل برگ به طور معني داري كاهش يافت. كاربرد قارچ هاي ميكوريزا و باكتري محرك رشد سودوموناس در شرايط تنش خشكي سبب افزايش محتواي نسبي آب گرديد كه بيشترين اين مقدار (64.37 درصد) از تيمارتلقيح شده با قارچ حاصل شد كه نسبت به شرايط عدم تلقيح حدود 32 درصد افزايش نشان داد. در پاسخ به تنش خشكي فرآيند هاي تنظيم اسمزي در گياه چاي ترش فراهم شد و در شرايط تنش، ميزان پرولين (7.84 ميلي گرم بر گرم) وآنزيم آنتي اكسيدانت پلي فنل اكسيداز (1.56 ميكروگرم بر گرم) نسبت به شرايط آبياري كامل به طور معني داري افزايش يافت.   نتيجه گيري: كاربرد قارچ هاي ميكوريزا و باكتري محرك رشد سودوموناس سبب تعديل اثرات منفي تنش خشكي گرديد. كودهاي زيستي از طريق افزايش رشد و افزايش معني دار فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدانت باعث افزايش مقاومت به تنش خشكي شدند.