شناسايي و بررسي اهميت نظريه‌هاي اخلاقي در حسابرسي از ديدگاه خبرگان و فعالان حرفه‌اي

زمينه: توجه به فلسفه اخلاق و به ويژه نظريه هاي اخلاقي براي حسابرسان ضرورت دارد. هدف اين پژوهش، شناسايي و بررسي اهميت نظريه‌هاي اخلاقي در حسابرسي از ديدگاه خبرگان و فعالان حرفه‌اي است. روش: اين پژوهش تركيبي از روش هاي كيفي و كمي است. در بخش كيفي از روش هاي تحليل محتوا و دلفي استفاده شد. جامعه موردبررسي مقاله هاي مرتبط با فلسفه اخلاق قرار داده شد و با كسب نظر سه متخصص، 25 مقاله مرتبط شناسايي و با استفاده از تحليل محتوا، هشت نظريه اخلاقي كه در حرفه حسابرسي برجسته تر است، شناسايي شد. سپس، با فن دلفي و كسب نظر 13 نفر از خبرگان به عنوان نمونه (بانمونه گيري در دسترس) اهميت نظريه هاي موردبررسي شناسايي شد. در بخش كمي، جامعه پژوهش حسابرسان فعال در كشور است كه اولويت نظريه هاي اخلاقي با كسب نظر 164 نفر از آنان به‌وسيله روش نمونه گيري تصادفي ساده و ابزار پرسشنامه و روش تحليل عاملي تاييدي با نرم افزار ليزرل آزمون شد. يافته ها: يافته هاي پژوهش نشان داد كه از هشت نظريه موردبررسي (وظيفه گرايي، سودگرايي، خودگرايي، ديگرگرايي، عدالت گرايي، آزادي گرايي، خيرگرايي و فضيلت محور)، با توجه به ديدگاه خبرگان، همه موارد به‌جز خودگرايي و آزادي‌گرايي داراي اهميت بالاتر از متوسط است. بررسي نظر فعالان حرفه اي نيز نشان داد كه هر 6 نظريه موردبررسي در محيط حسابرسي ايران كاربردي و داراي اهميت بالاتر از متوسط است. همچنين، خيرگرايي داراي بيشترين بارعاملي است و پس‌ازآن به ترتيب نظريه هاي فضيل ت محور، وظيفه گرايي، عدالت گرايي، ديگرگرايي و سودگرايي قرار دارد. نتيجه‌گيري: در حرفه حسابرسي در محيط ايران، براي افزايش سطح اخلاق حرفه اي، توجه به نظريه هاي اخلاقي با توجه به اولويت هاي مشخص‌شده ضروري است.