مختصات مقولي ماهيت از منظر هگل و ابن‌سينا

هگل در بخش دوم علم منطق يعني منطق ذات به مقولاتي مي‌پردازد كه اوصاف مشتركي دارند. درواقع بعضي از اين اوصاف حاكي از حيثيات ماهيت هستند كه پيش از او منظور ابن‌سينا نيز بوده است. تأكيد بر حقيقت وجود به‌مثابۀ ماهيت يا ذات و نيز نحوۀ اتحاد آنها در جهان خارج و توجه به حيث بازتابي ماهيت و حيث سلبي آن، امكان قياس با حكمت سينوي را فراهم كرده است. بي‌ترديد اين امكان در هگل نيز تحت‌تأثير سنت ارسطويي و الهياتي بوده است. موضوعاتي ازجمله عروض وجود بر ماهيت و كثرت ماهيت نتيجۀ حيث سلبي و بازتابي ماهيت است و چون هگل منطق را به مابعدالطبيعه و مباحث امور عامه در معناي سنتي تبديل كرده، اهميت مقولات ماهيت در مابعدالطبيعه و نه در منطق به معناي سنتي آن، وجه مشترك ميان آن دو فيلسوف است.