نقد فرماليستي سرودۀ «أنشودة المطر» بدرشاكر السيّاب

A Formalism Criticism of “Rain song” by Badr Shakir al Sayyab

نقد فرماليستي يكي از رويكردهاي نقدي متن محور است كه توجّه به شكل و فرمِ اثر ادبي را در دستور كار خود دارد. يك منتقد شكل ­گرا در پي اين نيست كه اديب در آفرينش ادبي خود چه مي‌خواهد بگويد، بلكه مي­ كوشد تا دريابد كه شاعر يا نويسنده مقصود خويش را چگونه بيان مي ­كند و تلاش دارد از رهگذر شكلِ متن، به معنا و مفهوم پنهان آن دست يابد. با توجه به اين امر كه سرودۀ «أنشودة المطرِ» "بدر شاكر سيّاب" به رغم شهرت فراوانش تاكنون از ديدگاه نقد فرماليستي مورد بررسي قرار نگرفته است، در جستار حاضر، نگارندگان برآنند تا با شيوۀ تحليلي– انتقادي اين سروده­ را از نظرگاه مكتب فرماليسم روسي بررسي نمايند و اين فرضيه را مورد تحليل قرار دهند كه شگردهاي شكلي به كار رفته در شعر از يك سو به افزايش زيبايي­ روساخت آن انجاميده و از سوي ديگر مشخص كنندۀ هدف و مقصود شاعر است. نقد شكل ­گرايانۀ اين سروده گوياي آن است كه شاعر براي القاي حسّ پايداري و ظلم ستيزي، آواها، حروف، واژگان و جملات را به شيوه­اي منسجم و هدفمند به كار گرفته تا مخاطب با ديدن شكل زيباي بيرونيِ متن به معنا و شكل دروني آن پي ببرد. در ضمن شاعر كوشيده با كاربرد آشنايي­ زدايي و استفاده از شگردهايي همچون متناقض ­نما، كنايه، استعاره و . . . بر ادبيّت شعر خويش بيفزايد.

فاقد چكيده لاتين