كليدواژه :
ايلخاني , دوره صفوي , دوره قاجار , بقعۀ عبدالمؤمن , نقاشي ديواري
چكيده فارسي :
بناي امام‌زاده شاهزاده عبدالمؤمن در حبيب‌آباد، واقع در 18 كيلومتري شمال شرقي اصفهان قرار گرفته است. اين بنا از مقابر ناشناخته‌اي است كه به‌واسطۀ دورۀ زماني ساخت، ويژگي‌هاي معماري و هنرهاي تزئيني، از شايستگي توجه و تحقيق برخوردار است. در اين بين آرايه‌هاي تزئيني بنا به ويژه تزئينات نقاشي ديواري باتوجه به مواردي همچون دورۀ زماني، وجود كتيبۀ ساخت، چگونگي مضامين به‌كار‌رفته و شيوۀ ترسيم و خالقان هنري، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. بر همين‌اساس در اين مقاله ضمن گاهنگاري و مطالعۀ نقشه و ساختار شكلي بنا، تزئينات وابسته به بنا معرفي و تا حد امكان تحليل محتوايي و تطبيقي شده است. جهت نيل بدين‌مقصود، پژوهش حاضر به‌شيوۀ توصيفي-تحليلي برپايۀ رويكرد تطبيقي و برداشت ميداني نگارنده از بنا صورت گرفته است. چنان‌چه نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد، ساختمان امام‌زاده احتمالاً در دورۀ ايلخاني ايجاد شده و در دورۀ شاه‌عباس دوم صفوي و ناصرالدين‌شاه قاجار تعميرات، ساختمان‌سازي‌ها و تزئيناتي در آن، صورت گرفته است. عمدۀ فعاليت صورت گرفته در دوره‌هاي صفوي و قاجار، ايجاد تزئيناتي همچون نقاشي ديواري، مقرنس‌كاري و كاربندي بوده كه در ميان آن، نقوش ديواري اهميت و نمود بيشتري داشته است. اين نقوش به شيوه‌هاي رنگ و روغن و آبرنگ ايجاد شده و از انواع گره‌هاي هندسي، نقوش قهوه‌خانه‌اي، گل‌و‌مرغ، گل و بوته و منظره سازي فرنگي تشكيل شده‌اند. مضامين نقوش و كتيبه‌هاي بنا در ارتباط مستقيم با انديشۀ تشيّع و مفهوم نمادين تعالي روح متوفي بوده است.
چكيده لاتين :
The Imamzadeh of Shahzadeh Abd al-Momen is located in Habibabad, 18 km northeast of Isfahan. This unknown tomb deserves attention because of its construction period, architectural features, and decorative arts. Decorative arrays, especially wall paintings, are of special importance, according to the time period, the existence of inscription, themes, the method of drawing, and the creators of art. In this article, considering chronology, plan and structure of the building, the decorations are presented, and as much as possible, content, and aesthetic analysis are discussed. The present study benefits from a descriptive-analytical method and a comparative approach, in addition to the field interpretations of the building. As the results of this study show, the Imamzadeh building was probably built during the Ilkhanid period. During the reign of Shah Abbas II Safavid and Nasser al-Din Shah Qajar, repairs, constructions, and decorations were conducted in it. The main activities carried out in the Safavid and Qajar periods were the creation of decorations such as murals, moqarnas, and karbandi, among which the murals are significant. These designs are based on oil painting, and watercolor techniques and consist of a variety of geometric knots, Coffee-house (Qahvehkhaneh) motifs, flowers and brids, bush and flowers, and the Western views. The themes of the motifs and inscriptions of the building have been directly related to Shiite thought and the symbolic concept of the exaltation of the deceased soul.
