تنازع گفتماني گفتمان روشنفكري و گفتمان سياسي در تعيين مؤلفه‌هاي ادبيات داستاني بعد از انقلاب اسلامي با تكيه بر ادبيات جنگ/ دفاع مقدس

Discursive Antagonism of Intellectual Discourse and Political Discourse in Determining the Components of Fictional Literature after the Islamic Revolution Based on the Literature of War / Holy Defense

مروري كلي بر ادبيات داستاني بعد از انقلاب اسلامي، نشانگر تغيير و شكل‌گيري گفتمان جديدي در عرصۀ نقد و آفرينش اثر ادبي است. با توجه به اينكه اين ادبيات، در نتيجه تنش موجود ميان دو گفتمان سياسي و روشنفكري از نظم گفتماني خاص خويش برخوردار مي‌شود، موضوع پژوهش حاضر، تحليل تنش شكل گرفته ميان گفتمان سياسي مسلط و گفتمان روشنفكري در عرصه نقد آثار ادبي براي تعيين مؤلفه‌هاي ادبيات سياسي داستاني دورۀ انقلاب اسلامي در قالب داستان انقلاب اسلامي و داستان جنگ/ دفاع مقدس براساس نظريه تحليل گفتمان از ديدگاه لاكلاء و موف است. تحليل نزاع گفتماني، مي‌تواند چرايي و چگونگي طي شدن مسير ادبيات داستاني بعد از انقلاب اسلامي را براي رسيدن به شكل موجود تفسير كند. خوانش متون نقد حاكي از آن است كه به طور كلي، دال مركزي جنگ و انقلاب اسلامي در گفتمان روشنفكري به‌مثابه فرم و ادبيت ادبيات است، اما در گفتمان سياسي به‌مثابه محتوا و بار ايدئولوژيك ادبيات تلقي مي‌شود. مفصل‌‌بندي متفاوت اين دو گفتمان از هويت ادبيات شكل گرفته پس از انقلاب اسلامي و جنگ در قالب دال‌هاي شناوري از قبيل عنوان نوع ادبي، شخصيت، طرح، انگاره، زمان داستان، مكان وقوع و در نهايت كاركرد داستان قابل بررسي است. همچنين به‌موازات حدّت، شدت و جديت ادبيات وابسته به گفتمان روشنفكري در تعيين مؤلفه‌هاي اثر داستاني و به‌كارگيري آن‌ها براي به حاشيه‌راني گفتمان ادبيات دفاع مقدس، ادبيات وابسته به گفتمان سياسي نيز به تئوريزه‌ كردن مباني داستاني دفاع مقدس و تجديدنظر در معيارهاي موجود نقد ادبي و معرفي معيارهاي جديد براي اثر داستاني روي آورده است.

A general overview of the fictional literature after the Islamic Revolution reflects the transformation and formation of a new discourse in the field of critique and creation of literary work. Given that this literature, as a result of the tension between the two political and intellectual discourses, it has its own discourse order. The subject of this paper is the analysis of the tension formed between the dominant political discourse and the intellectual discourse in the field of literary criticism for determining the components of the historical political literature in the period of the Islamic Revolution in the form of the story of the Islamic Revolution and the story of war / Holy Defense based on discourse analysis theory from the perspective of Laclau and Mouffe. Because the analysis of discursive antagonism can explain why and how the path of the fiction literature after the Islamic Revolution is interpreted to achieve the present form, readings of criticisms suggest that in general, the nodal point of war and the Islamic revolution in the intellectual discourse as form and literacy of literature, but in political discourse it is considered as the content and ideological burden of literature. The different articulation of the two discourses is based on the identity of the literature formed after the Islamic Revolution and the war, in the form of floating signifiers such as literary type, character, plot, idea, story time, place of occurrence, and eventually the work of the story can be checked. Also, in light of the acuteness and severity of literature related to intellectual discourse in determining the components of the fiction effect and their application to marginalization of the Holy Defense literature discourse, the literature related to political discourse also has turned to theorize the Holy Defense fiction basics and revise the existing criteria Literary criticism and the introduction of new criteria for the fiction effect.