مقايسه برخي ويژگي هاي فيزيكي- شيميايي و ميكروبي خاك در ارتباط با خشكيدگي درختان بلوط در طبقات مختلف ارتفاع از سطح دريا در جنگل هاي زاگرس جنوبي

خشكيدگي درختان همواره به عنوان يكي از مشكلات اساسي در مناطق خشك و نيمه خشك مطرح بوده است. آگاهي از نوع و ميزان ارتباط عوامل محيطي از جمله خصوصيات خاك به عنوان بستر رشد گونه هاي گياهي با اختلال ه اي طبيعي مي تواند راه گشاي مديريت پايدار عرصه هاي جنگلي و ابزاري مفيد در پايش آنها باشد. اين مطالعه با هدف مقايسه برخي خصوصيات فيزيكي شيميايي و ميكروبي خاك در ارتباط با زوال بلوط در بخشي از جنگل هاي زاگرس جنوبي در شهرستان ملكشاهي استان ايلام انجام شد. نتايج تجزيه واريانس دو طرفه نشان داد كه اثر ارتفاع از سطح دريا و همچنين اثر متقابل سلامت درخت و ارتفاع از سطح دريا بر شوري، كربن آلي، نيتروژن، پتاسيم و آهك خاك معني دار بود. در بين خصوصيات شيميايي كربن آلي، نيتروژن، پتاسيم و شوري خاك زيراشكوب الگوي تغيير مشابهي در رابطه با خشكيدگي و ارتفاع از سطح دريا داشتند. به طوري كه بيشترين ميزان اين متغيرها در بالابند و زير درختان سالم ديده شد و با افزايش ميزان خشكيدگي در اين طبقه ارتفاعي روند نزولي نشان دادند. اثر سلامت درخت و ارتفاع از سطح دريا و اثر متقابل آنها بر شن، رس و وزن مخصوص ظاهري معني دار بود. نتايج نشان داد كه رطوبت اشباع خاك زير درختان خشك در ميان بند (33.9 درصد) و نيمه خشك پايين بند (32.28 درصد) به طور معني داري كمتر از ساير درختان در ساير موقعيت ها بود. درصد شن در ميا ن بند و پايي ن بند در زير درختان خشك بيشتر از درختان نيمه خشك و سالم بود. وزن مخصوص ظاهري در هر سه طبقه ارتفاعي در زير درختان نيمه خشك كمترين مقدار را نشان داد. اثر متقابل ارتفاع از سطح دريا و سلامت درخت بر تنفس پايه و برانگيخته خاك زير تاج معني دار بود. بيشترين مقدار تنفس پايه و برانگيخته در زير درختان سالم بالابند (71.22 و 97.32 mgCO2C kg^-1day^-1) مشاهده شد و با افزايش خشكي درختان ميزان آنها كاهش يافت. همچنين نيتروژن، كربن آلي و پتاسيم خاك در زير پايه هاي بلوط سالم بالابند بيشترين مقدار را داشتند. بر اساس نتايج، با توجه به عدم اختلاف معني دار ميانگين خصوصيات فيزيكي خاك بين بيشتر موقعيت هاي مورد مطالعه مي توان بيان كرد كه خصوصيات شيميايي و بيولوژيك خاك نسبت به خصوصيات فيزيكي تغييرات خشكيدگي را در طول گراديان ارتفاعي به صورت مشخص تري منعكس مي كنند.