پايش زيست‌پذيري اجتماعي در مناطق فرسوده شهر با رويكرد آينده‌پژوهي (مطالعه موردي؛ بافت فرسودة بخش مركزي شهر زنجان)

امروزه زيست پذيري شهري گفتماني نيرومند را در توسعه شهري و طراحي شهري بازتاب مي‌دهد كه در پيشينه‌ي برنامه‌ريزي شهري بر توسعه فضاي شهري سايه افكنده است. چنين گفتماني در بافتهاي فرسوده شهري به عنوان يكي از اركان اصلي شهرها با درون مايه هاي عظيم اجتماعي و فرهنگي؛ مي تواند راهگشاي پياده كردن اصول توسعه پايدار در مقياس شهر قلمداد شود. در اين راستا پژوهش حاضر به تجربه زيسته شده ساكنين بافت فرسوده شهر زنجان مي پردازد تا از طريق آينده پژوهي اين امر، به پايش محتواي شهر بپردازد. مقاله حاضر با روش تحليلي به دنبال تحليل و پيش بيني نقش مولفه هاي اجتماعي در ايجاد فضاي زيست پذيري شهر در بافت فرسود شهر زنجان است. براي گردآوري اطلاعات از مطالعات ميداني و كتابخانه اي بهره گرفته شده است. جامعه آماري شامل ساكنين محدوده بافت فرسوده شهر زنجان است، كه با روش نمونه گيري كوكران، 384 نمونه انتخاب شد. براي تحليل داده ها نيز از مدل معادلات ساختاري به كمك تحليل عاملي اكتشافي، و روش آينده پژوهي ساختار/ متقابل با كمك نرم افزار هاي Amos و MIC MAC استفاده شد. طبق نتايج تحقيق، براساس مدل معادلات ساختاري مولفه هاي امنيت با ضريب استاندارد 0.08 و آموزشي با ضريب استاندارد 0.42 وضعيت نامطلوب و مولفه سرمايه اجتماعي با ضريب استاندارد 1.09 وضعيت مطلوب در بافت دارد. همچنين، طبق تحليل رويكرد آينده پژوهي، شاخص هاي «رضايت از وجود فضا براي حضور سالمندان»، «سطح فساد اجتماعي»، و «نظارت غيررسمي در شب از طريق تنوع كاربريها»، و «عضويت در نهادهاي مردمي» بيشترين ناپايداري را دارد. و براي بهبود وضعيت زيست پذيري اجتماعي بايد تقويت آموزش عمومي، افزايش سرانه كاربري ها، امنيت فردي و اجتماعي و پيوستگي و تعلق مكاني مورد تاكيد قرار گيرد.