پديد آورندگان :
بذرافشان، ابوذر دانشگاه تهران - دانشكده مهندسي و فناوري كشاورزي - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم و مهندسي خاك، كرج، ايران , شرفا، مهدي دانشگاه تهران - دانشكده مهندسي و فناوري كشاورزي - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم و مهندسي خاك، كرج، ايران , محمدي، محمدحسين دانشگاه تهران - دانشكده مهندسي و فناوري كشاورزي - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم و مهندسي خاك، كرج، ايران , ذوالفقاري، علي اصغر دانشگاه سمنان - دانشكده كويرشناسي - گروه بيابان زدايي، سمنان، ايران
كليدواژه :
پتانسيل اسمزي , پتانسيل ماتريك , جذب آب , سيستم ريشه , ذرت
چكيده فارسي :
اين تحقيق به منظور بررسي تاثير تنش هاي شوري و خشكي بر ميزان كاهش جذب آب توسط گياه ذرت انجام شد. به منظور اعمال اين تنش ها، گلدان ها به دو قسمت تنش شوري و خشكي تقسيم شدند. آزمايش هاي گلخانه اي در دو فصل بهار و پاييز در گلخانه به صورت طرح كاملا تصادفي با چهار تكرار در سال 1396 انجام شدند. گلدانها به دو قسمت شامل تنش هاي شوري و خشكي تقسيم شدند. جذب آب گياه به صورت روزانه در قسمت شوري گلدان تحت پتانسيل ماتريك 100 سانتيمتر در سطوح شوري مختلف آب آبياري (0، 7/1، 36/3، 33/6 و 35/8 دسيزيمنس بر متر) اندازه گيري شد. پتانسيل اسمزي در گلدان ها بعد از شروع اعمال تيمار ثابت نگه داشته شد. پتانسيل هاي ماتريك و اسمزي بر اساس جذب آب برابر ريشه ها در قسمت شوري و خشكي گلدانها كمي سازي شدند. در بهار، نسبت پتانسيل ماتريك به اسمزي در تيمارهاي خشكي D1، D2، D3، D4 و تيمارهاي شوري S1، S2،S3، S4 متناظر برابر با 28/0، 5/0، 47/0 و 46/0 بود. در پاييز، اين نسبتها در تيمارهاي خشكي D1، D2، D3، D4 و تيمارهاي شوري S1، S2،S3، S4 متناظر به ترتيب 25/0، 32/0، 32/0 و 33/0 بودند. كاهش جذب آب با يك واحد كاهش پتانسيل ماتريك بيشتر از يك واحد كاهش پتانسيل اسمزي بود. پتانسيل اسمزي اثر بيشتري بر كاهش جرم ريشه تحت شرايط مصرف آب برابر داشت. اين نتايج نشان داد فرضيه جم عپذير ي اضرب پذير بودن پتانسي لهاي ماتريك و اسمزي صحيح نمي باشد. نتايج اين مطالعه جهت مديريت دقيق آب آبياري تحت تنش هاي شوري و خشكي مي تواند استفاده شود.
چكيده لاتين :
This study was conducted to investigate the effect of salinity and drought stress on water uptake reduction by maize. In order to exert this stresses, the pots were divided into two compartments including salinity and drought stresses. For two seasons, greenhouse experiments were conducted in a randomized design with four replicates in 2017. Water uptake by maize was measured daily in saline compartment of pots under constant matric potential of -100 cm, in different salinity levels of irrigation water (0, 1.7, 3.36, 6.33 and 8.35 dS m-1). The osmotic potential in pots was kept constant after the treatment initiation. The matric and osmotic potentials were quantified based on equal water uptake by roots in salinity and drought compartments of pots. In spring, the ratio of matric to osmotic potential was 0.28, 0.5, 0.47 and 0.46 in corresponding drought treatments (D1, D2, D3, D4) and salinity treatments (S1, S2, S3, S4). For autumn, these ratios were 0.25, 0.32, 0.32 and 0.33 in corresponding drought treatments (D1, D2, D3, D4) and salinity treatments (S1, S2, S3, S4). Water uptake reduction by one unit decrease of matric potential was found to be more than the one caused by one unit decrease of osmotic potential. Osmotic potential had more effect than the matric potential on reducing root mass under the same water use conditions. These results indicated that the assumption of matric and osmotic potentials to be additive or multiplicative is not valid. The results of this study can be used to accurately manage irrigation water under salinity and drought stresses.
