عنوان مقاله :
تأثير مديريت آبياري و الگوي كشت بر شاخص‌هاي كيفيت خاك (مطالعه موردي: عرصه‌هاي كشاورزي سمنان)
عنوان به زبان ديگر :
The Effect of Irrigation Management and Cultivation pattern on Soil Quality Indices (Case study: Agriculture fields of Semnan)
پديد آورندگان :
كمالي، كورش مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي گيلان , زهتابيان، غلامرضا دانشگاه تهران - دانشكده منابع طبيعي - گروه احياء مناطق خشك و كوهستاني، كرج، ايران , مصباح زاده، طيبه دانشگاه تهران - دانشكده منابع طبيعي - گروه احياء مناطق خشك و كوهستاني، كرج، ايران , عرب خدري، محمود سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - پژوهشكده حفاظت خاك و آبخيزداري، تهران، ايران , شهاب آرخازلو، حسين دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم و مهندسي خاك، اردبيل، ايران , مقدم نيا، عليرضا دانشگاه تهران - دانشكده منابع طبيعي - گروه احياء مناطق خشك و كوهستاني، كرج، ايران
كليدواژه :
احياي سرزمين , كشاورزي پايدار , شاخص كيفيت تجمعي , شاخص كيفيت نمرو
چكيده فارسي :
كيفيت خاك عاملي است كه در اثر تغيير در ويژگي هاي ذاتي خاك و چگونگي مديريت حاكم بر آن تغيير ميكند. به‌منظور ارزيابي كيفيت خاك متأثر از نوع كاربري، مديريت‌هاي مختلف آبياري، و نوع كشت در منطقه سمنان، از شاخص كيفيت تجمعي و شاخص كيفيت نمرو استفاده شد. با حفر و تشريح 13 خاكرخ در پنج مزرعه و باغ منتخب و نمونه‌برداري از افق‌هاي سطحي و متوسط عمقي، 14ويژگي مؤثر در كيفيت خاك تعيين و دو شاخص يادشده محاسبه گرديدند. نتايج نشان داد كه خاك‌هاي اراضي زراعي در لايه‌هاي سطحي داراي درجه كيفيت II و III و خاك‌هاي اراضي باغي در لايه‌هاي سطحي و متوسط عمقي به دليل عدم تكامل پروفيلي، پايين‌بودن كربن آلي و بالابودن ميزان شوري داراي درجه كيفيت IV هستند. بالاترين ميانگين شاخص‌هاي كيفيت خاك لايه سطحي به يونجه (آبياري غرقابي) با 67/0 اختصاص يافت؛ پس از آن جو (آبياري باراني) با 59/0، باغ زيتون (آبياري قطره‌اي) با 39/0 و باغ زيتون (آبياري غرقابي) با 32/0 قرار گرفتند. اين يافته اثر مثبت محصولات پوششي در احياي خاك‌هاي اين منطقه را نشان داد. تأثير مديريت آبياري بر شاخص‌هاي كيفيت خاك حاكي از آن است كه نوع سامانه آبياري به تنهايي نتوانسته است تفاوت معني‌داري در كيفيت خاك ايجاد نمايد. به‌طوري‌كه آبياري غرقابي در يونجه و باغ زيتون به ترتيب بالاترين و پايين ترين شاخص كيفيت را داشت. همچنين در باغ زيتون با آبياري‌هاي قطره‌اي و غرقابي، تفاوت معني‌داري در شاخص‌هاي كيفيت خاك مشاهده نشد. بهره‌گيري از شاخص‌هاي مذكور اين امكان را به مجريان بخش‌هاي كشاورزي مي‌دهد تا در انتخاب استراتژي‌هاي مديريتي و نظارت بر تغييرات كيفيت خاك تصميم‌گيري نمايند.
چكيده لاتين :
Soil quality, as a factor, is changing due to variation of soil inherent characteristics and the type of management practices on the soil. Integrated Quality Index and Nemero Quality Index were applied to evaluate the influence of land use types, different irrigation managements, and types of cultivated products on the soil quality in Semnan region. After describing 13 soil profiles in five selected crop fields and orchards, soil samples were taken from different horizons and 14 properties efective on the soil quality were determined and the proposed indecs were calculated. The results showed that the quality of top layers of agricultural lands are classified as II and III degree, while the top layer and sublayer of garden lands are classified as IV degree due to lack of profile evolution, low organic carbon and high salinity. The highest average soil quality indices were assigned to alfalfa (flood irrigation) with 0.67; followed by barley (sprinkler irrigation) with 0.59, olive orchard (drip irrigation) with 0.39 and olive orchard (flood irrigation) with 0.32. This finding indicates the positive effect of cover crops on land reclamation of Semnan region. The effect of irrigation system on soil quality indices did not show any significant difference among them, as the flood irrigation in alfalfa and olive farms showed the highest and the lowest soil quality indecs, respectively. Also, there was no significant difference in soil quality of olive orchards under drip irrigation vs. flood irrigation. Soil quality indecs make opportunity to agricultural managers to choose appropriate management strategies and monitoring the changes in the soil quality.
عنوان نشريه :
تحقيقات آب و خاك ايران
