ارزيابي ساختار اكولوژيكي فضاي سبز شهري با رويكرد سيماي سرزمين مطالعه موردي: منطقه 22 تهران

سابقه و هدف: فضاي سبز شهري به‌عنوان بخش مهمي از اكوسيستم پيچيده شهري، خدمات اكولوژيكي، اجتماعي و اقتصادي فراواني را براي ارتقاء كيفيت زندگي در شهرها عرضه مي كند. امروزه رشد سريع شهرنشيني به همراه تغييرات زياد در پوشش و كاربري زمين ها سبب كاهش خدمات اكولوژيك و در نتيجه موجب بروز پيامدهاي منفي محيط زيستي شده است. بر همين اساس هدف از اين مطالعه بررسي روند تغييرات در وسعت و ساختار اكولوژيك فضاي سبز منطقه 22 تهران در سال‌هاي 1996 تا 2018 با رويكرد اكولوژي سيماي سرزمين بمنظور بيان راهبردهاي بهينه توسعه فضاي سبز است. مواد و روش ها: منطقه مطالعاتي در اين پژوهش، منطقه 22 شهرداري تهران مي باشد. با توجه به اين‌كه يكي از اصول اكولوژي سيماي سرزمين بررسي تغييرات كاربري‌ها و پوشش زمين ها است بنابراين با استفاده از تصاوير ماهواره لندست1 در سال‌هاي 1996 و 2018 نقشه‌هاي پوشش زمين هاي منطقه 22 تهران با روش طبقه بندي نظارت شده در 4 كلاس انسان‌ساخت، فضاي سبز، فضاي باز و لكه‌هاي آبي تهيه و در ادامه مطالعه با سنجه‌هاي سيماي سرزمين در سطح سيماي سرزمين شامل آنتروپي نرمال شده، غناي گونه‌اي، تراكم حاشيه، مساحت لكه، انعطاف‌پذيري لكه و نيز در سطح كلاس شامل مساحت طبقه، تعداد لكه‌ها، تراكم حاشيه در سطح كلاس، ميانگين اندازه و ميانگين شكل لكه سيماي سرزمين مورد تحليل قرار گرفت. نتايج و بحث: يافته‌هاي تحقيق بيانگر اين است كه لكه‌هاي سبز منطقه22 تهران در سال 2018 در مقايسه با سال‌ 1996 ازنظر پيوستگي و اندازه و شكل دچار تغييرات عمده شده و در وضعيت مطلوبي قرار ندارند، چراكه ساختار فضاهاي سبز شهري ريزدانه گشته و حالت تكه‌تكه شده پيداكرده است. به عبارت ديگر دو نوع تغيير عمده در سيماي سرزمين منطقه شامل ايجاد لكه‌هاي جديد و جدا شدن لكه ها رخ‌داده است. نتيجه‌گيري: با توجه به قابليت‌هاي تحليلي متريك‌هاي سيماي سرزمين در بهبود ساختار اكولوژيك شهرها و ارزيابي وضعيت فضاي سبز پيشنهاد مي‌شود رويكرد اكولوژي سيماي سرزمين در برنامه‌ريزي و مديريت فضاي سبز شهرها مدنظر قرار گيرد.