تعيين ارتباط بين نوسانات توليد گونه‌هاي مرتعي با خشكسالي به منظور پيش‌بيني توليد با استفاده از شاخص‌هاي خشكسالي هواشناسي

پيش‌بيني عملكرد گونه هاي مرتعي، يكي از ابزارهاي كارا در برنامه ريزي و سياست‌گذاري منابع طبيعي هر كشور اسـت. متغيرهاي آب و هوايي از جمله بارش و دما، نقش مهمي در پيش‌بيني توليد گونه هاي مرتعي دارند. در اين تحقيق، به منظور تعيين اثرات خشكسالي بر توليد گونه هاي گياهي شاخص مراتع قوشه استان سمنان، اندازه گيري توليد گونه هاي شاخص منطقه در 30 پلات دو متر مربعي واقع بر دو ترانسكت به روش قطع و توزين و در يك دورۀ ده ساله (بين سال هاي آبي 85-1384 تا 94-1393) انجام شد. در مرحلۀ بعد، ضمن محاسبۀ چندين شاخص خشكسالي و بررسي ارتباط بين مقادير توليد گونه هاي مرتعي و مقادير شاخص هاي خشكسالي، مدل پيش‌بيني توليد در منطقۀ مورد بررسي براساس مقادير شاخص هاي خشكسالي مد نظر قرا گرفت. براساس مقادير شاخص هاي خشكسالي SIAP، PNPI و Z - Score، در دورۀ ده ساله مورد بررسي، چندين دورۀ ترسالي و خشكسالي حادث شده است. بررسي روابط بين مقادير توليد و شاخص هاي خشكسالي نشان داد كه بهترين مدل خطي يك متغيرۀ ارائه شده براي توليد كل، مربوط به شاخص هاي SIAP و Z – Score با 0/1= RRMSE بود كه 53 درصد تغييرات توليد را در سطح اعتماد 95 درصد توجيه نمودند. اثر دوره هاي خشكسالي و ترسالي بر مقادير و توليد گونه هاي مورد بررسي متفاوت بوده است، به طوري كه نوسانات سالانۀ توليد براي گونه‌هاي يكساله بسيار شديد (بين 1 تا 11 درصد توليد كل سالانه) و براي گونه هاي چندساله و درختچه اي بسيار ناچيز بوده است. حساسيت گونه ها به نوسانات سالانۀ بارش و دوره هاي خشكسالي، ارتباط نزديكي با ساختار و عمق ريشه دواني گونه ها دارد. با توجه به نتايج اين تحقيق، گونه هاي Zygophyllum eurypterum، Stipa barbata و Ephedra intermedia و Artemisia sieberi به عنوان گونه هاي پيشنهادي در اصلاح و احياء مراتع مورد مطالعه توصيه مي شوند.