تحليل عدم قطعيت و دقت روش هاي برآورد ضريب پخشيدگي طولي در رودخانه ها

ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺨﺸﯿﺪﮔﯽ ﻃﻮﻟﯽ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪلﺳﺎزي ﮐﯿﻔﯽ در رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽآﯾﺪ. روشﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﺟﻬﺖ ﺑﺮآورد اﯾﻦ ﭘـﺎراﻣﺘﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺎراﯾﯽ آنﻫﺎ ﻋﻤﺪﺗﺎً از ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي آﻣﺎري دﻗﺖ و ﺧﻄﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﻌﯿـﺎر ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد اﺳﺘﻨﺎد ﻗﺮار ﮔﯿﺮد. ﺑﺮ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺎس در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺎراﯾﯽ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮآورد ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺨﺸـﯿﺪﮔﯽ از ﻗﺒﯿـ ﻞ: دﻧﮓ و ﻫﻤﮑﺎران (2001)، ﮐﺎﺷﻔﯽﭘﻮر و ﻓﺎﻟﮑﻮﻧﺮ (2002)، ﺳﺎﻫﯿﻦ (2014)، ژﻧﮓ و ﻫﻮاي (2014)، M5 و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ژﻧﺘﯿﮏ، ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ از ﻣﻌﯿﺎرﻫـﺎي ﻋـﺪم ﻗﻄﻌﯿﺖ در ﮐﻨﺎر ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي آﻣﺎري دﻗﺖ و ﺧﻄﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮآورد ﺿـﺮﯾﺐ ﭘﺨﺸـﯿﺪﮔﯽ ﻃﻮﻟﯽ از روﯾﮑﺮد ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮاي دادهﻫﺎي واﻗﻌﯽ ﮔﺰارش ﺷﺪه در ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻗﺒﻠﯽ، در ازاي ﻓﺮض %10±ﻋﺪم ﻗﻄﻌﯿـﺖ در ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ، ﺑﺎﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺨﺸﯿﺪﮔﯽ ﻃﻮﻟﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﺑﺮاي روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑـﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪ. ﺳـﭙﺲ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ واﻗﻌﯽ ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺨﺸﯿﺪﮔﯽ ﻃﻮﻟﯽ ﮐﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﺎﻧـﺪﻫﺎي ﻋـﺪم ﻗﻄﻌﯿـﺖ ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎﺗﯽ، 10 ﺷﺎﺧﺺ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﯿﺖ و دﻗﺖ ﺑﺮاي ﻫﺮ روش ﺑﺮآوردﮐﻨﻨﺪه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﯾﺪ. در اداﻣﻪ، ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ روش ﺑﺮآورد ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺨﺸـﯿ ﺪﮔﯽ ﻃـﻮﻟﯽ ﺑـﺎ در ﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﮐﻤﺘﺮ و دﻗﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ، ﮐﺎراﯾﯽ روشﻫﺎ ﺑﺎ ﺳﻪ ﻣﺪل ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي ﭼﻨـﺪ ﻣﻌﯿـﺎره ﺷـﺎﻣﻞ TOPSIS ،CUI و VIKOR و ﭘﺲ از وزن دﻫﯽ ﺑﻪ 10 ﺷﺎﺧﺺ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﯿﺖ- دﻗﺖ ﺑﻪ روش وزن دﻫﯽ G1 ﮐﻪ ﯾﮏ روش ﻣﺒﺘﻨﯽﺑﺮ وزندﻫﯽ ذﻫﻨﯽ ﺑـﻮده و ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ روش AHP از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﮐﻤﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، ارزﯾﺎﺑﯽ ﮔﺮدﯾﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ روشﻫﺎي ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي ﭼﻨﺪ ﻣﻌﯿﺎره، ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺎ ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ داﺷـﺘﻪ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪ اي ﮐـﻪ ﻣـﺪل رﯾﺎﺿﯽ دﻧﮓ و ﻫﻤﮑﺎران و ﻣﺪل ﺗﺠﺮﺑﯽ ژﻧﮓ و ﻫﻮاي ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻘﺎدﯾﺮ CUI و ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي TOPSIS و ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘـﺎدﯾﺮ VIKOR از ﺑﻬﺘـﺮﯾﻦ ﮐﺎراﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده اﻧﺪ.