نوآوري‎ هاي علامه طباطبايي در تبيين رابطه خدا و جهان بر مبناي قرآن و برهان

انديشه خدا و چگونگي رابطه او با عالم خلقت هميشه يكي از مسائل مطرح در نظام‎هاي فكري جهان بوده است. رابطه از نوع صانع و مصنوع، محرك و متحرك، حلول و اتحاد، فيضان و صدور و رابط و مستقل از جمله ديدگاه‎ هاي مطرح در اين خصوص مي‎باشد. علامه طباطبايي به عنوان يك حكيم نوصدرايي ضمن نقد نظر ملاصدرا مبني بر «لمي»بودن برهان صديقين اثبات مي ‎كند كه اين برهان «اني» و نسبت به ساير براهين «اشبه به لمي» است. ايشان با تقريري جديد از اين برهان آن را صرفاً يك تنبيه و نه برهان مي‏داند. علامه طباطبايي همين ديدگاه را در مباحث توحيدي خود در الميزان نيز دنبال مي‎كند. تفسير جديدي از واژه حق در آيات قرآن را مي‎توان يكي از نوآوري‎هاي تفسيري علامه طباطبايي دانست. ايشان در توضيح اين آيات، وجود فقري ملاصدرا را مطرح نموده، معتقدند تنها خداوند «حق مطلق» بوده و ما سوي الله ظهورات حق و به بيان قرآني آيات الهي هستند و آيه از خود چيزي ندارد جز ارائه ذي الايه و سايه ‎هايي هستند كه خورشيد حق را ارائه مي‎دهند و بدون لحاظ حق هيچ و پوچ‎اند. از اين منظر خداوند از حيث معرفتي تصوراً و تصديقاً «ابده بديهيات» بوده، ساير پديده‎ ها ذيل بداهت حق شناخته مي‏شوند.