تحليل فضايي پراكنش خدمات عمومي شهري با استفاده از ماتريس فاصله اقليدسي (مطالعه موردي: شهر يزد)

توزيع نامناسب و غيرعادلانه خدمات عمومي در شهرها به يكي از چالش‏هاي مهم در برنامه‏ريزي شهري تبديل شده است. شهر يزد نيز، به‏عنوان مركز استان، از اين قاعده مستثنا نبوده است. از اين رو، هدف از اين پژوهش تحليل فضايي پراكنش خدمات عمومي در شهر يزد است. در اين راستا،نخست موقعيت نقطه‏اي نُه گروه خدمات اصلي و 32 گروه خدمات فرعي براساس نقشه‏هاي كاربري اراضي طرح تفصيلي مكان‏يابي و لايه‏بندي شد. سپس، هر يك از خدمات اصلي و فرعي با استفاده از تكنيك دلفي و پرسش‏نامه كارشناسان وزن‏دهي شد. درنهايت، با استفاده از قابليت‏هاي سيستم اطلاعاتي جغرافيايي (فاصله اقليدسي و روش هم‏پوشاني لايه‏ها) پراكنش فضايي براساس وزن اختصاص‏يافته هر يك از خدمات مذكور تحليل شد. يافته‏هاي پژوهش نشان داد درمجموع بهترين پراكنش فضايي مربوط به خدمات فضاي سبز و ضعيف‏ترين پراكنش فضايي در درجه اول مربوط به خدمات فرهنگي و سپس خدمات بهداشتي‏ درماني است. به‏طوري‏كه فضاي سبز در سطحي معادل 71 درصد شهر يزد از پراكنش فضايي خوب و بسيار خوب برخوردار است و فقط در مساحتي معادل 10.6 درصد از شهر يزد پراكنش پارك‏ها در سطح ضعيف و بسيار ضعيف قرار دارد. در حالي كه خدمات فرهنگي و بهداشتي‏ درماني به‏ترتيب در سطحي معادل 52 و ۹/۵۶درصد از شهر يزد خوب و بسيار خوب و در 48 و 43.1 درصد متوسط تا بسيار ضعيف است. بررسي نقشه‏هاي حاصل از پژوهش نشان مي‏دهد پراكنش‏هاي ضعيف و بسيار ضعيف در نواحي تازه توسعه‏يافته شهر اتفاق افتاده است.