پديد آورندگان :
يحيي پور، مرضيه دانشگاه تهران - دانشكدۀ زبان‌ها و ادبيات خارجي، ايران , كريمي‌مطهر، جان‌اله دانشگاه تهران - دانشكدۀ زبان‌ها و ادبيات خارجي، ايران , ولاديميروونا مالتسِوا، تاتيانا دانشگاه دولتي آ.س. پوشكين لنينگراد، سن‌پيتربورگ، روسيه
كليدواژه :
خيام , رباعيات , شاعران روس , ادبيات روسي , ترجمه
چكيده فارسي :
خيام، شاعري از «كرانه هاي زعفراني» و با شهرت جهاني، به دليل رباعيات دلفريب، انديشمندانه و فلسفياش در كنار ساير شاعران «سرزمين كهن» ايران، در صدر محفل شعر و ادب روسيه تكيه زده است. هدف ما در مقاله، معرفي و نقد ترجمه هاي رباعيات خيام به زبان روسي و نشاندادن تأثيرگذاري اشعار و انديشه هاي او بر مترجمان و شاعران روسي است. مترجمان، ايرانشناسان، ديپلمات ها و شاعران روسي نقش چشمگيري در شناساندن خيام به جامعۀ روسي را داشتند. خيام صفحاتي از دفتر اشعار توراوِرف، چاچيكِف، سوركوف، كِدرين، ايو'انِف، سانّيكِف، ويناكوروف، پليستسكي، يسنين و حمزه تف را به خود اختصاص داده است. مطالعات نشان مي دهد كه شاعران روس علاوه بر مدح خيام، گاهي نيز براي بيان ايدۀ اثر خود، با كلامي از خيام به عنوان اپيگراف اشعار خود را شروع كرده اند. با بررسي هاي انجام شده به اين نتيجه مي رسيم كه رباعيات خيام براي اكثر انديشمندان سرچشمه الهام انديشه هاي فلسفي و عرفاني و منبعي براي اشباع خلاء معنوي، درك «اسرار ازل»، حل معماي «دنياي كهن» و جهان شناسي به حساب مي آيد. بررسي اشعار مورد مطالعه در مقاله، حاكي از آن استكه رباعيات خيام، درهاي رازآلود و اسرارآميز جهان هستي را به روي اكثر انديشمندان و خوانندگان روسي گشوده و مستي شراب هستي را به آنها چشانده است، گرچه برخي نيز به دليل تضاد و تناقض در اشعار خيام، به ظن خويش برداشت هاي متفاوتي از اشعار او داشتند.
چكيده لاتين :
Khayyam, a poet from the "saffron shores" with worldwide fame, is on the top of Russian poetry and literature because of his charming, thoughtful, and philosophical quatrains, along with other poets of the "ancient land" of Iran. The present article aims at introducing and criticizing the translations of Khayyam’s quatrains into Russian and showing the influence of his poems and ideas on Russian translators and poets. Russian translators, Iranologists, diplomats, and poets played a significant role in introducing Khayyam to the Russian society. Book of poems of Toreverov, Chachikov, Surkov, Kedrin, Ivanov, Sannikov, Vinokurov, Plisetsky, Yesenin, and Gamzatov devoted some pages to Khayyam. Studies indicate that in addition to praising Khayyam, Russian poets sometimes began to express the idea of their work with a word from Khayyam as the epigraph of their poems. Studies indicate that for most thinkers, Khayyam’s quatrains are the source of inspiration for philosophical and mystical ideas and a source for saturating the spiritual void, understanding the "mysteries of eternity", solving the riddle of the "ancient world" and cosmology. Investigating the poems studied in the article indicate that Khayyam’s quatrains opened the mysterious doors of the universe to most Russian thinkers and readers and let them taste the wine of the universe, although some of them had different interpretations of Khayyam’s poems due to contradictions in his poems.
