پايش ماهواره‌اي توزيع زماني-مكاني آب بارش‌شُو در جوّ ايران با استفاده از داده‌هاي Aqua/AIRS

آب بارش‌شُو يكي از فراسنج‌هاي مهم در مطالعات هواشناسي و فيزيك ابر است كه نقش مهمي در پيش بيني هوا و بارش دارد. در اين مطالعه از داده هاي آب بارش‌شُو سنجنده AIRS مستقر بر ماهواره Aqua، با گام هاي زماني ماهانه و مكاني °1x°1 براي دوره آماري سال هاي 2019–2003 استفاده شد. پس از كنترل كيفي و پيش پردازش داده هاي استخراج شده، از نرم‌افزار هاي تخصصي مانند ArcGIS،ENVI  و Grads براي ساخت لايه ‌هاي شبكه‌اي، برداري و جداول اطلاعاتي بر اساس مرز جغرافيايي كشور ايران استفاده شد. داده ها رقومي بودند و مقدار عددي آنها برابر ميزان آب بارش‌شُو برحسب ميلي‌متر (mm) به ازاي هر پيكسل يا ياخته بود كه براي مشاهدات سالانه، فصلي و سالانه برآورد شد. بر اساس نتايج، ميانگين آب بارش‌شُو در جوّ ايران mm 13 ‌است كه در مقايسه با ميانگين آب بارش‌شُو جوّ جهاني (mm 22)، كم بودن مقدار آب بارش‌شُو را در جوّ ايران نشان مي دهد. از سوي ديگر، ميزان آب بارش‌شُو در جوّ ايران توزيع زماني و مكاني همگني ندارد به‌طوري كه در ميان ماه هاي بررسي شده، بيشترين ميزان مربوط به ماه ژولاي و كمترين ميزان مربوط به ماه ژانويه است. در ميان فصول، بيشترين مقدار آب بارش‌شُو در فصل تابستان و كمترين ميزان آن در فصل زمستان برآورد شد. به لحاظ مكاني نيز كمترين ميزان آب بارش‌شُو بر فراز سلسله جبال زاگرس و بيشترين ميزان آن در نواحي ساحلي جنوب و شمال متمركز است. رفتار آب بارش‌شُو جوّ ايران در طول سري زماني حاكي از افزايشي بودن روند آن است. روند افزايشي آب بارش‌شُو مي تواند بازخورد افزايش دما در پهنه ايران تلقي شود و بررسي آن از منظر تغيير اقليم نيز اهميت دارد.